Artìculu in LSC

Eduardo Hughes Galeano (Montevideo, 3 de cabudanni de su 1940 - Montevideo, 13 de abrile de su 2015) est istadu unu giornalista e iscritore uruguaianu, una de sas personalidades prus nòdidas de sa literadura iberoamericana.

Galeano (2008)

Sos libros suos sunt istados bortados a vàrios idiomas. Sos traballos suos propassant gèneres ortodossos, cumbinende documentàriu, fintzione, giornalismu, anàlisi polìtica e istòria. Galeano negaiat èssere de un'istòricu: "So un'iscritore chi diat chèrrere contribuire a su riscatu de sa memòria segrestada dae totu s'Amèrica, ma mescamente de Amèrica Latina, terra minispretziada e istimada". Podet èssere classificadu comente unu giornalista chi istudiat sa globalizatzione e sos efetos negativos suos.

Biografia modìfica

 
Eduardo Galeano in s'annu 1984.

Est fìgiu de una famìlia catòlica de classe mèdia cun antepassados britànnicos, tedescos, ispagnolos e italianos. Durante sa pitzinnia sua at fatu vàrios traballos: est istadu mecànicu de veturas, billetàrgiu, pintore de cartellos, missu, datilògrafu e cassieri. A s'edade de 14 annos est essida sa prima caricatura polìtica sua in Su Sole, su periòdicu chidajolu de su partidu sotzialista.

At comintzadu sa carriera sua de giornalista a cumintzu de sos annos 1960 comente editore de Marcha (1960-64), una rivista chi, a suta de sa diretzione de Carlos Quijano, at àpidu un'influèntzia manna in su pensamentu uruguaianu de tando e chi at tentu profetu de contributos comente a cussos de Mario Vargas Llosa, Mario Benedetti, Manuel Maldonado Denis e Roberto Fernández Retamar. Pro duos annos at istèrridu su cuotidianu Época e at traballadu comente capu editore in s'istampa universitària. In su 1973 sos militares sunt artziados a su podere tràmite unu corfu de istadu, e a càusa de sa partetzipatzione sua in currentes marxistas (Tupamaros), Galeano est istadu presu e a pustis obligadu a si nche fuire. S'est istabilidu in Argentina, in ue at fundadu sa rivista culturale Crisis.

Su 1976, Jorge Rafael Videla at pigadu su podere in Argentina mediante unu corfu militare chi at donadu orìgine a una ditadura, su nùmene suo est istadu annantu a sa lista de sos cundennados pro sos iscuadrones de sa morte. Pro custa resone, s'est agatadu torra in su bisòngiu de si nche fuire, custa borta a Catalugna, de pretzisu a Bartzellona,[1] in ue at iscritu sa trilogia sua famada, Memoria del fuego.[2]

Eduardo Galeano at bìvidu dae su 1985 -a pustis de sa fine de sa ditadura uruguaiana- in Montevideo, sa tzitade in ue nche fiat nàschidu, e ue at sighidu a fàghere sa literadura sua e su giornalismu suo de tonu polìticu marcadu.

In s'annu 2010 l'est istadu cuntzèdidu su prèmiu Internatzionale de Giornalismu Manuel Vázquez Montalbán in sa categoria de giornalismu isportivu.

  • Las venas abiertas de Amèrica Latina (1971) est s'òpera sua prus connota, un'atu de acusa a s'isfrutamentu de s'Amèrica Latina dae parte de sos poderes istràngios dae su de XV sèculos.[3]
  • Memoria del fuego, òpera acramada dae sos crìticos, est una relata de s'istòria de Amèrica dividida in tres volùmenes. Sos personàgios suos sunt figuras istòricas, generales, artistas, rivolutzionàrios, operajos, conchistadores e conchistados, chi sunt presentados in episòdios breves e cada unu rifletet s'istòria coloniale de su continente. Cumintzat dae sos mitos de creatzione precolombianos e agabbat in sa dècada de 1980.

L'ant donadu su prèmiu Casa de las Américas in duas ocasiones: su 1975 cun sa paristòria La canción de nosotros, e in su 1978 cun Días y noches de amor y de guerra, de gènere biogràficu.

Galeano est istadu cumparadu cun John Dos Passos e Gabriel García Márquez.

In sa cultura populare modìfica

  • Sa banda venezuelana "Los Dólares" at publicadu in su 2003 un'album chi est un'interpretatzione musicale de su libru Las venas abiertas de Amèrica Latina.
  • Sa banda argentina de rock/ska Los Fabulosos Cadillacs tenet un'album intituladu "Rey Azúcar", chi est su tìtulu de unu de sos capìtulos de Las venas abiertas, libru chi donat nùmene puru a una de sas cantzones.
  • Su 2004, sa banda maiorchina La gran orquestra republicana at publicadu cun Güasa Record unu discu cun su tìtulu de "Abrazos", in su cale si ammisturant sas lìteras de sa banda cun adatamentos de sos testos de Eduardo Galeano. La noche', El miedo global o La pequeña muerte sunt testos incluidos in s'album.
  • Sa banda argentina Shaila includet un'arrogu de Las venas abeirtas de Amèrica Latina in sa cantzone "Sudamérica II - Su Fracaso Regionale" de su discu suo Camino a Idilia. No est sa prima bia chi Shaila s'identìficat cun Galeano, dae chi fintzas issa chistionat de issu in sas rastas "Utopía" de su discu El engaño e in "La historia somnolienta de América Latina" de su discu Mañanas.
  • Sa banda ispagnola de punk rock Disidencia de sa contrada de s'Alcoià, puru at versionadu unu de sos poemas suos "Los nadies", in s'ùrtimu discu suo Antologia Poética Vol. I
  • Su grupu valentzianu Aspencat at fatu s'introdutzione a sa cantzone "Futur nuvolat" de su discu Naixen primaveres Vol. 6 cun su poema de Los nadies.
  • Su grupu Speereth - Conflict Noise tenet una cantzone chi tenet a tìtulu Los nadies, ispirada in su poema de Galeano.
  • Su grupu tzilenu de reggae 12 tribùs tenet una cantzone de su segundu discu, Súbete, ispirada in su poema Los nadies.
  • Su grupu colombianu Haga que pase[ligàmene interrùmpidu] tenet una cantzone ispirada in su poema Los Nadies.
  • Sa rasta "Fuori campo", de sa banda italiana Modena City Ramblers, includet una rètzita de Luis Sepúlveda ispirada in Sas venas abertas de Amèrica Latina.

Publicatziones modìfica

  • (ES) Los días siguientes (1962)
  • (ES) China 1964: Crónica d'un desafío (1964)
  • (ES) 1967- Los fantasmas del día del león y otros relatos (narrativa)
  • (ES) Guatemala, país ocupado (1967, literadura istòrica)
  • (ES) Reportajes: Tierras de Latinoamérica, otros puntos cardinales, y algo más (1967, literadura istòrica)
  • (ES) Siete imágenes de Bolivia (1971, literadura istòrica)
  • (ES) Les venes obertes d'Amèrica Llatina (1971, literadura istòrica) (tìtulu originale: Las venas abiertas de América Latina)
  • (ES) Crónicas latinoamericanas (1972, literadura istòrica)
  • (ES) Vagabundo (1973, romanzu)
  • (ES) La canción de nosotros (1975) (romanzu)
  • (ES) Conversaciones con Raimon (1977, romanzu)
  • (ES) Días y noches de amor y de guerra (1978) (romanzu)
  • (ES) La piedra que arde (1980, romanzu)
  • (ES) Voces de nuestro tiempo (1981, literadura istòrica)
  • (ES) Memorias del fuego I - Los nacimientos (1982)
  • (ES) Memorias del fuego II - Las caras y las máscaras (1984)
  • (ES) Contraseña (1985, romanzu)
  • (ES) Memorias del fuego III - El siglo del viento (1986)
  • (ES) Aventuras de los jóvenes dioses (1986, narrativa)
  • (ES) Nosotros decimos no : Crónicas (1963-1988) (1989)
  • (ES) El libro de los abrazos (1989)
  • (ES) Las palabras andantes (1993, romanzu)
  • (ES) El fútbol a sol y sombra (1995)
  • (ES) Las aventuras de los dioses (1995)
  • (ES) Patas arriba. La escuela del mundo al revés (1998)
  • (ES) Bocas del tiempo (2004)
  • (ES) Espejos (2008)
  • (ES) Los hijos de los días (2011)
  • (ES) Mujeres (2015)
  • (ES) El cazador de historias (2016)

Riferimentos modìfica

  1. (CA) Eduardo Galeano: el terrissaire insubmís de la memòria, in Crític. URL consultadu su 13 abrile 2020.
  2. Dadà Vida: Amb trenta cinc anys va haver d'exiliar-se de l'Uruguai, i amb trenta-vuit de l'Argentina (…).
  3. (EN) Eduardo Galeano, Open veins of Latin America: Five Centuries of the Pillage of a Continent, Twenty-fifth anniversary edition, Monthly Review Press, ISBN 0-85345-991-6, OCLC 37820142.

Bibliografia modìfica

  • (ES) Espejos, de Eduardo Galeano, in Dadà Vida, nº 10, Valèntzia, Frente Culturale, 2008.

Àteros progetos modìfica

Ligàmenes esternos modìfica

Controllu de autoridadeVIAF (EN108462641 · ISNI (EN0000 0001 2283 9606 · autores.uy 3 · BIBSYS (EN90144630 · BNC 000042952 · BNE (ESXX877765 (data) · BNF (FRcb11903917s (data) · CANTIC (CAa10456958 · CiNii (JAENDA00682294 · Europeana agent/base/63165 · GND (DE119042673 · LCCN (ENn79056069 · MusicBrainz 61ef8dae-3896-4991-83b3-5dd71d53cf8e · NDL (ENJA00440421 · NKC (ENCSkup20030000030010 · NLA (EN35109744 · NLG (EN79688 · NLI (ENHE000050689 · NLK (KOKAC200207860 · NLP (PLhttps://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/a0000001097922 · NSK (HR000694629 · NTA (EN068740743 · OL OL55059A · RERO 02-A003275275 · SBN (ITCFIV106406 · SELIBR (SE187870 · SNAC (ENw6zp5nhw · SUDOC (FR026879085 · Trove (EN829455 · WorldCat Identities (ENn79-056069