Rijeka

Artìculu in LSC

Rijeka (pronuntziadu [rijɛ̌ːka]; in italianu: Fiume; ungheresu: Fiume, in tedescu: Pflaum) est una tzitade de unos 128.600 bividores de sa Croàtzia in ue est sa de tres biddas a populatzione (a fatu de Zagreb e Split). Su portu est su prus importante de s'istadu.

Rijeka

Posidura de Rijeka in Europa

S'àrea metropolitana contat populatzione de unos 254.000 residentes.

Istoricamente, sa posidura istratègica de sa bidda at fatuvatu betidu a perricas intre Itàlia, Ungheria e Croàtzia, cun efetu de mudare poderios e demografia medas bortas in su cursu de is sèculos.

In die de oe s'82,52% de is bividores suos sunt de etnia croata, sighidos de minorias serbas, bosnìacas e italianas.

Foras de su croatu, si carculat chi unos 20.000 bividores faeddent su dialetu locale de su vènetu, su fiuman, chi in passadu est serbidu che limba franca pro is medas etnias chi abitaiant sa bidda.

Sa bidda fiat ocupada de Gabriele d'Annunzio in su 1920, pro ite a pustis de sa prima gherra mundiale, Fiume, comente ddi naraiant tando, non fiat istada tzedida a s'Itàlia impare a s'Ìstria. A su tempus difatis sa majoria de is bividores fiant de etnia italiana (prus de su 65%). Gràtzias a su tratadu de Rapallo intre Jugoslàvia e Itàlia, Fiume fiat pois tzèdida a su Rennu de Itàlia impare a Zadar (tando narada Zara).

A fatu de sa segunda gherra mundiale però, comente istabilidu in su tratadu de paghe de Parigi, sa tzitade e totu s'Ìstria fiant dadas a sa Jugoslàvia sotzialista e is bividores de etnia italiana custrintos a movere (unos 650 bochidos luegus, a s'acabu de sa gherra). Una parte sola de tres de sa populatzione originale fiat abarrada in ie, e mescamente sa parte de etnia croata.

Oe is italianos rapresentant s'1,9% de is bividores, ma sunt reconnotos e tutelados uffitzialmente de s'istadu.