Telefònu de su bentu

Custu artìculu est iscritu cun sa grafia Limba Sarda Comuna. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · logudoresu · nugoresu

Su telèfonu de su bentu (風の電話 kaze no denwa) est unu monumentu de sa tzitadedda de Ōtsuchi, in Giapone. Est una cabina telefònica in ue is bisitadores podent immaginare unu resonu cun is caros issoro defuntos.

Su Telèfonu de su Bentu de Ōtsuchi

Dd'at creadu in su 2010 su disenniadore de giardinos Itaru Sasaki a pustis de sa morte de unu fradile. S'annu imbeniente dd'ant abertu a su pùblicu a pustis chi unu terremotu e maremotu aiant ochidu a prus de 15 000 persones in sa regione de Tōhoku. Dae insandus su monumentu at acollidu a prus de 30 000 bisitadores, est istadu replicadu in àteros logos de su mundu e at ispiradu romanzos e tzìnemas.[1]

Su telèfonu de su bentu de Ōtsuchi est una cabina telefònica arba cun pannellos de bidru. In s'internu s'agatat unu telefònu nieddu, disacapiadu dae cale si chi siat lìnia e arrimadu a subra de una consola metàllica, cun acanta unu cartulàriu chi faghet de registru pro firmas e pensamentos de is bisitadores.[2]

Istòria modìfica

In su 2010 Itaru Sasaki, disenniadore de giardinos de Ōtsuchi, aiat iscobertu chi su fradile fiat malàidu de unu cancru in fase terminale e chi dd'abarraiant isceti tres meses de vida. A pustis de sa morte de su parente, in su mese de idas 2010, Sasaki aiat detzìdidu de pònnere in su giardinu suo una cabina telefònica betza, pro pòdere sighire a s'intèndere in cuntatu cun su defuntu, "chistionende" in manera ideale a su telèfonu cun issu.

Segundu Sasaki, su telèfonu de su bentu no est istadu progetadu cun unu sentidu religiosu ispetzìficu, ma prus a prestu comente a una manera pro riflètere a subra de sa pèrdida de sa persone cara; in un'intervista aiat decraradu: «Comente is pensamentos meos non podiant èssere trasmìtidos a subra de una normale lìnia telefònica, aia bòlidu chi esserent giutos dae su bentu».[2]

 
Unu fràigu de Ōtsuchi iscalabradu dae su maremotu de su 2011.

Su 11 martzu 2011 est acuntèssidu su prus terremotu forte registradu finas a tando in s'istòria de su Giapone: unu sisma de magnitudo 8,9-9,0 cun epitzentru in mare chi aiat prodùidu unu tsunami mannu. Is duos eventos cumbinados ant causadu prus de 15 000 vìtimas in sa regione de Tōhoku, de issas prus de 1 200 in sa sola tzitadina de Ōtsuchi (pari a unu 10% de sa populatzione). A pustis de s'eventu, Sasaki aiat detzìdidu de abèrrere a su pùblicu su telèfonu suo de su bentu, pro permìtere a is bisitadores de "tzerriare" a is amigos e familiares issoro mortos in su disacatu. Dae insandus su logu est istadu bisitadu dae prus de 30 000 persones.

S'espositzione a su tempus malu at incumentzadu a guastare unas cantas alas in linna e metallu de sa cabina; in s'abrile de su 2018 Sasaki at decraradu chi isperaiat de ddas pòdere sostituire a curtzu e su pùblicu at rispòndidu cun una collida de dinari chi at portadu prus de unu millione de yen cun chi, in s'austu benidore, s'òmine at pòdidu cambiare s'istrutura originale de sa cabina cun un'àtera in allumìniu.[3]

In sa cultura de massa modìfica

Literadura modìfica

In su 2017 Sasaki at iscritu unu libru de riflessiones intituladu Kaze no Denwa – Daishinsai Kara Rokunen, Kaze no Denwa o Tooshite Mieru Koto (est a nàrrere Su telèfonu de su bentu: su chi apo bidu bia telèfonu me is ses annos a pustis de su terremotu) e publicadu dae Kazama Shobo.

Su romanzu de su 2020 Quel che affidiamo al vento de s'iscritora italiana Laura Imai Messina contat s'istòria de una fèmina chi perdet sa famìlia sua in su tsunami de Tōhoku e incumentzat duncas unu biàgiu concas a su telèfonu de su bentu. In s'ìnteri de su biàgiu addòbiat a unu viudu e a sa fìgia chi ant sufridu pèrdidas sìmiles. Su romanzu si dd'aiat ispiradu una bìsita de Messina a su telèfonu de su bentu de Ōtsuchi in su 2011.[4]

Tzìnema modìfica

Su curtzu de su 2019 The Wind Phone, iscritu e dirìgidu dae s'austrìaca Kristin Gerweck, contat is fatos de sete personàgios diversos chi bìsitant su telèfonu de su bentu giaponesu.[5] Comente at decraradu, sa Gerweck aiat iscritu s'iscenegiadura de s'òpera sua cando, a pustis de sa morte de sa giaja, aiat iscobertu s'esistèntzia de su telèfonu.[6]

Kaze non Denwai est su tìtulu de unu film giaponesu de su 2020 dirìgidu dae Nobuhiro Suwa, chi contat is fatos de un'istudiante chi, a pustis de àere pèrdidu sa famìlia sua in su terremotu de su Tōhoku, torrat a sa tzitade sua de nàschida annos a pustis pro andare a su telèfonu de su bentu.[7]

Còpias modìfica

 
Telèfonu de su bentu postu in Binn Dá Charraig, Irlanda, in su 2017.

Me is annos, installatziones comente a su telèfonu de su bentu de Ōtsuchi sunt cumpartas in totu su mundu. Una de is primas est istada realizada in su freàrgiu 2017 in Oakland, Califòrnia, dae s'artista locale Jordan Stern chi aiat chertu aici ammentare a 36 persones mortas in su fogu de unu magasinu, cun un'amigu suo intre de issas.[8]

In s'austu 2017 Altrúchas, unu colletivu de artistas anònimos irlandesos, at postu unu telèfonu de su bentu in cùcuru a sa Two Rock Mountain (Binn Dá Charraig), unu montigru pagu a tesu de Dublinu. Sa cabina, fata cun materiales de recùperu e installada chene permissu, est istada isciusciada pro resones disconnòschidas prus pagu de duas chidas a pustis de su fràigu suo. Unos cantos membros de Altrúchas ant decraradu chi s'isciusciadura fiat: «Un'afirmadura forte de persones chi no ddis praghiat su progetu», ma chi non diant àere lassadu chi custos ddos diant a àere «disviados dae sa positividade».[9]

In su mese de ledàmene 2020 Susan Vetrone, istadunidensu de Marshall in sa contea de Madison (Carolina de su Nord), at tzerriadu a s'iscultore Steve Reed pro realizare unu telèfonu de su bentu chi at fatu pònnere a oru de su caminu de sartu pagu a tesu de sa tzitadina sua de residèntzia. Sa fèmina at incumentzadu su progetu dae chi, pagu a pustis de sa morte de sa mama, aiat intesu faeddare sa prima borta de s'òpera de Ōtsuchi e aiat decraradu: «Bolia chi replicaret – si faghiat, agiumai de su totu – sa cabina telefònica giaponesa chi aiat consoladu aici medas persones».[10]

In onniasantu 2020 Corey Dembeck at postu unu telèfonu de su bentu, custa borta petzi unu telefònu montadu a subra de una tàula apicada a su truncu de un'àrbore, in su Priest Point Park de Olympia (Washington); gràtzias a una collida de dinari organizada in Internet de su matessi Dembeck in su ghennàrgiu 2021, s'installatzione est istada fata permanente in s'onniasantu de su 2021.[11]

In su martzu 2021 unu telèfonu de su bentu sìmile a su de Olympia est istadu postu a subra de su truncu de un'àrbore in Aspen, Colorado. S'artista, abarradu anònimu ca installatziones de aici sunt vietadas me is forestas natzionales istadunidensas, ddu diat àere fatu pro dare cunfortu a is chi pranghent is mortos causados dae sa pandemia de COVID-19 e animare in manera ideale sa gherra a su virus a banda de sa sièntzia.[12]

Riferimentos modìfica

  1. (IT) Il telefono del vento per parlare con le vittime dello tsunami, in Internazionale, 11 martzu 2021. URL consultadu su 20 trìulas 2021.
  2. 2.0 2.1 (EN) The Phone Booth for Japanese Mourners, in bloomberg, 10 ghennàrgiu 2017. URL consultadu su 20 trìulas 2021.
  3. (EN) 'Hotline to heaven' needs new phone booth to help bereaved, in asahi.com, 10 ghennàrgiu 2015. URL consultadu su 20 trìulas 2021 (archiviadu dae s'url originale su 12 abrile 2018).
  4. (IT) Il telefono dell’aldilà, i bimbi di Svevia vite da ricordare su «la Lettura», in Il Corriere della Sera, 12 ghennàrgiu 2020. URL consultadu su 20 trìulas 2021.
  5. (EN) 'The Wind Phone' Included in L.A. Shorts International Film Festival, in rafu.com, 24 trìulas 2019. URL consultadu su 20 trìulas 2021.
  6. (EN) 'The Wind Phone' Screens Sunday at JFFLA, 15 austu 2019. URL consultadu su 20 trìulas 2021.
  7. (EN) 'Voices in the Wind': Loss and a haunting journey home, in japantimes, 23 ghennàrgiu 2020. URL consultadu su 20 trìulas 2021.
  8. (EN) Wind telephone enables communication with Ghost Ship victims, in sfchronicle, 19 martzu 2017. URL consultadu su 20 trìulas 2021.
  9. (EN) The Wind Phone art project in the Dublin Mountains has been destroyed, in The Journal, TheJournal.ie, 15 austu 2017. URL consultadu su 20 trìulas 2021.
  10. (EN) Marshall phone carves out space for spirituality and grief, in mountainx.com, 17 nadale 2020. URL consultadu su 20 trìulas 2021.
  11. (EN) Telephone of the Wind project finds permanent home in Olympia’s Priest Point Park, in theolympian.com, 26 santandria 2021. URL consultadu su 6 martzu 2022.
  12. (EN) Andrew Travers, A hidden wind phone encourages healing on Aspen Mountain, in The Aspen Times, 15 martzu 2021. URL consultadu su 6 santandria 2021.

Ligàmenes esternos modìfica

  • (JA) Giassu ufitziale, in bell-gardia.jp.
  • (EN) Giassu ufitziale, in bell-gardia.jp. URL consultadu su 30 abrile 2022 (archiviadu dae s'url originale su 20 nadale 2021).