Nuxis

Custu artìculu est iscritu in sa grafia campidanesa. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

logudoresu · LSC · nugoresu

Nuxis
Nùmene ufitziale:	Nuxis
Istadu:	Itàlia
Regione:	Sardigna
Provìntzia:	Sud Sardigna (SU)
Sìndigu:	Romeo Ghilleri (lista cìvica) dae su 13-6-2022
Ladiore:	39°09′14.49″ Nord
Longhiore:	8°44′22.65″ Est
Artiore:	196 m. subra su mare
Tirada:	61,59 km²
Populatzione:	1.427 31/03/2022 23,17 biv./km²
Comunes lacanantes:	Assèmini (CA) (isola amministrativa di San Leone), Narcau, Santadi, Silìcua, Sa Baronia
Còdighe postale:	09010
Prefissu telefònicu:	0781
Còdighe istat:	111049
Còdighe catastale:	F991
Bividores:	nuxesus/nucesus
Giassu web:	http://www.comune.nuxis.ci.it/

Nuxis est unu comunu de 1.703 abitantes de sa provìntzia de su Sulcis Igresiente.

Su nòmini benit de sa paràula (fueddu) "nuxi" in italianu "noce" cussu poita s'at a pensai ca in àrboris de sa nàscita de sa bidda pròpia, sa ruga printzipali fiat prena, in ambus is làdus, de matas de nuxis. Su bistiri tìpicu, a bala de totu siat in su Sulcis, tennit connotaus tìpicu de su Campidanu, commenti cussu de usai seda e tessidus ca càmbiant colori in me de su soli.

Sa mantìllia de totu su Sulcis tennit a Nuxis su colori birdi acuamarina e biancu, a diferèntzia de cussu de Bidd'e Crèsia ca est asulu a càmbiu de cussu.

Istòria

In su territòriu de Nuxis ndi biviant de su perìodu neolìticu, comenti testimòniat sa necròpoli de S'Acqua Cadda (cultura de Monte Claro). De s'edadi de su brunzu, ddoi ant arrastrus de nuraghes e de su putzu sacru de Tattinu.

In s'època giuigali a sa bidda ddi narànt Nughes o Nugis (fortzis ca nci fiant matas de nuxi), e fut parti de su Giuigau de Càlari, in sa curadoria de su Sulcis. De su 1258, sa bidda est pertènnia a Ugolino della Gherardesca, a su Comunu de Pisa, e duncas a is Aragonesus chi ddu ant infeudau. Dae su 1397, sa bidda de Nuxis arresurtat spopulada.

In su sèculu XVIII, su territòriu e sa bidda torrant a si popolai, lompendi a essi una de is prus de importu de su Sulcis. In su 1957 otennit s'autonomia comunali, separendisì de Santadi.