Marianne Sin-Pfältzer

Custu artìculu est iscritu cun sa grafia Limba Sarda Comuna. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · logudoresu · nugoresu

Marianne Sin-Pfältzer (Hanau, 12 de abrile de su 1926 – Nùgoro, 27 de austu de su 2015) est istada una fotògrafa e disinnadora industriale tedesca.

Biografia

Cun antepassados olandesos e fìgia de unu dutore, chi aiat isseberadu de sighire a agiudare sos pazientes ebreos in s’istùdiu suo fintzas in suta de su nazismu e mortu giòvanu, e de una fotògrafa ritratista, chi gestiat un’atelier minore suo, in sos primos annos ‘50 imparat in Mònacu sa tècnica de sa fotografia moderna, in sa Bayerrischer Staatslehranstalt für Photographie, e a pustis tzucat a Parigi pro addobiare sos fotògrafos prus famados de cuss’època e istudiare su limbàgiu issoro. A pustis de l’àere fatu incumentzat a traballare comente a fotògrafa professionista.

In su 1955 arribat in Sardigna, e cun una Rolleicord 6x6 incumentzat a biagiare (cussa prima borta lu faghet in autostop), fotografende sa sotziedade, sa gente e sos logos chi bidet. At a publicare libros cun sas fotografias suas e b’at a torrare àteras bortas in sos annos chi sighint. In bint’annos de traballu in Sardigna, at a creare sa parte prus manna de s'archìviu suo, chi at a devènnere su repertòriu de immàgines de s’Ìsula de sos annos de su segundu pustisgherra prus mannu e fatu a sa minuda chi bi siat. In sa Barbàgia addòbiat s'editore Guido Fossataro de Casteddu, chi la faghet intrare in su progetu de su libru de Marcello Serra Sardegna, quasi un continente, de su 1958 (torradu a imprentare in su 1960 e torradu a editare in su 1970) ricu de fotografias suas e de sas immàgines a colores de Màriu De Biasi.

In sas fotografias fatas dae issa si podet agatare una documentatzione de importu mannu pro su chi pertocat a su traballu, sa vida de cada die (siat de sas biddas e siat de sas tzitades) e totu sos àteros aspetos de sa Sardigna de cussos annos, siat a colores e siat in biancu e nieddu. Cussas fotos sunt istadas bèndidas fintzas in Germània, postas in una sèrie de libros e rivistas.

In su 1961 còjuat un'òmine coreanu e, fintzas si su matrimòniu est duradu pro pagu, dae cussa die cunservat semper su sambenadu Sin in paris cun cussu de su babbu.

Faghet fintzas biàgios e fotografias in àteros logos de su mundu: Philadèlphia, in sos Istados Unidos, in su 1965, sas Hawaii, semper in sos IU, in su 1966, s’Unione Soviètica in su 1967, sas Filipinas, sa Tailàndia e su Sri Lanka in su 1969, S’Ìndia de Calcuta e Delhi Noa e sa Costa de Avòriu in su 1979. Medas de cussas fotografias las ant a publicare in libros de medas editores.

In paris cun custas atividades faghet fintzas ritratos fotogràficos in istùdiu (fotografende personàgios famados meda de s’època sua), cussu fatu in su teatru e in sas salas de cuntzertu e sas fotografias cummertziales pro aziendas de importu in setores medas (es. Agfa, Perutz, Kodak, Braun, Hohner etz.).

In sa carriera sua at fatu mustras medas, intre sas cales si podent ammentare cussa fata dae su Museum Schloss Philippsruhe de Hanau, una retruspetiva dedicada a issa in su 2001, e cussa ammaniada, in intro de su Spazio Ilisso, dae sa domo editora Ilisso (chi gestit s’archìviu fotogràficu de s’artista) in Nùgoro in su 2019.

Traballat cun sas agentzias fotogràficas e intrat in unos cantos assòtzios de fotògrafos, che a su BJV (Bayericher Journalisten-Verband), su BFF (Bund Freischaffender Foto-Designer) e s’Europhot.

In sos annos ‘80 lassat sa fotografia pro colare a su chi issa at a mutire su “foto-batik”, sa creatzione de madrighes de pro s’imprenta in tessutu e tzeràmica fatas partende dae minujas fotogràficas, e esponet sas òperas suas in sas fieras de su setore de su disinnu industriale, in ue at a tènnere unu sutzessu bonu cun sas indùstrias.

In su 2005 chene prus s'atretzadura Hasselblad sua chi fiat istada furada, at isseberadu de torrare a istare in Sardigna, in Nùgoro, custa borta definitivamente, e de s'ocupare de artesania artìstica e publichende cun s'Ilisso una monografia cun 300 fotografias suas in italianu e, a pustis, in tedescu. In sa matessi tzitade est abarrada finas a sa die de sa morte sua, in su 27 de austu de su 2015, a 89 annos, causada dae s'investimentu de una màchina acontèssidu su 10 de su matessi mese.

Bibliografia

• (IT) Marcello Serra, Marianne Sin-Pfältzer e Mario De Biasi, Sardegna quasi un continente, Casteddu, Editrice Sarda - Fratelli Fossataro, 1958.
• (DE) Marianne Sin-Pfältzer e Max Kruse, Fred und Peter. Eine Geschichte aus unseren Tagen, Bern/Stuttgart, Hallwag, 1966.
• (FR) Marianne Sin-Pfältzer, David Herbert Lawrence e Bernhard Brandl, Sardaigne, Lausanne, Clairefontaine, 1964, OCLC 77487959. URL consultadu su 16 nadale 2019.
• (DE) Marianne Sin-Pfältzer e Bruno Horst Bull, Stummel. Die Geschichte eines Dackels, Hanau, Dausien, 1974.
• (IT) Marianne Sin-Pfältzer, Memorie di Sardegna : venticinque foto-grafiche, Casteddu, Editrice Sarda - Fratelli Fossataro, 1976.
• (DE) Werner Kurz, Von Hanau nach Sardinien: Marianne Sin-Pfältzer, in Feine Herren, schräge Vögel und andere Hanauer aus den letzen 150 Jahren, Hanau, Hanauer Geschichtsverein, 2010, pp. 113–118, ISBN 978-3-935395-14-4, OCLC 783215502.
• (IT) Marianne Sin-Pfältzer, Marianne Sin-Pfältzer. Sardegna, paesaggi umani, Nùgoro, Ilisso, 2012, ISBN 978-88-6202-301-6, OCLC 827227729. URL consultadu su 16 nadale 2019.
• (DE) Marianne Sin-Pfältzer, Marianne Sin-Pfältzer. Sardinien menschliche landschaften, Nùgoro, Ilisso, 2014, ISBN 978-88-6202-303-0, OCLC 1045852930. URL consultadu su 16 nadale 2019.

Artìculos ligados

• Ilisso (domo editora)

Ligàmenes esternos

(IT) Biografia de Marianne Sin Pfältzer, in ilisso.it. URL consultadu su 16 nadale 2019.