XX sèculu - XXI sèculu - XXII sèculu
      annos 2000 - annos 2010 - annos 2020 - annos 2030 - annos 2040
      2018 - 2019 - 2020 - 2021 - 2022 - 2023 - 2024 - 2025 - 2026


Artìculu in LSC

Su 2022 (MMXXII in nùmeros romanos) est un'annu de su de XXI sèculos incumintzadu in sa die de sàbadu.

S'ONU dd'at decraradu:

Acuntessimentos modìfica

Ghennàrgiu modìfica

  • 1 ghennàrgiu:
    • Incumentzat su turnu de sa Frantza pro sa presidèntzia de s'Unione Europea[5].
    • su Partenariadu Econòmicu Globale Regionale (RCEP) essit bàlidu. Est sa prus àrea de iscàmbiu lìberu manna de su mundu, intre Austràlia, Brunei, Cambògia, Tzina, Giapone, Laos, Noa Zelanda, Singapore, Tailàndia e Vietnam[6].
    • una fuida dae unu santuàriu in Cachemira, Ìndia, càusat 12 mortos e 13 ingortos[7].
    • in su cuntestu de sa presèntzia militare de sa Rùssia in sa làcana cun s'Ucràina, su presidente istadunidensu Joe Biden promitet santziones a su presidente russu Vladimir Putin si acontesset un'atacu[8].
    • Israele denùntziat su primu infetu de flurona, COVID-19 in pari cun s'influèntzia[9].
    • su primu ministru de Haiti, Ariel Henry, subit un'atentadu essende dae sa missa pro su de 218 anniversàrios de s'indipendèntzia de Haiti. S'acuntessimentu lassat 1 mortu e unos cantos ingortos[10].
    • una sèrie de pròidas mannas inundant Giacarta. Morint a su mancu 43 persones e 400 000 depent lassare sa tzitade[11].
  • 2 ghennàrgiu:
    • su Primu Ministru de su Sudan, Abdalla Hamdok, lassat s'incàrrigu suo. A pustis de unu corpu de istadu militare dd'aiant postu a is arrestos domitziliares; fiat torradu a su podere cun un'acòrdiu cun is militares, moende chèscias de sa populatzione[12].
    • su Parlamentu de Sudàfrica brùsiat, chene lassare vìtimas[13].
  • 5 ghennàrgiu: su Kazachistàn intrat in istadu de emergèntzia e su guvernu lassat s'incàrrigu pro chircare de blocare is chèscias contras a s'aumentu de su prètziu de s'energia[14].
  • 6 ghennàrgiu: incumentzat una missione de mantenidura de sa paghe in Kazachistàn, comente pedidu dae su presidente[15].
  • 9 ghennàrgiu: in sa provìntzia de Giava Tzentrale, Indonèsia, una sèrie de pròidas càusant allagamentos chi òbligant persones medas a lassare is domos issoro[16].
  • 15 ghennàrgiu: s'erutzione de su vulcanu sutamarinu Hunga Tonga-Hunga Haʻapai[17], me in s'artzipèlagu de Tonga, càusat unu maremotu in un'àrea manna de s'Otzèanu Patzìficu, corpende Tonga, Figi[18], Vanuatu, is ìsulas Samoa Americanas, Noa Zelanda, Austràlia, Giapone[19], Rùssia, Cànada, Istados Unidos[20], Mèssicu, Ecuadòr, Perù e Cile[21]. Is undas ochient a 5 persones[22][23].
  • 24 ghennàrgiu: acontesset unu corpu de istadu militare in Burkina Faso[24].
  • 29 ghennàrgiu: su Parlamentu de sa Repùblica Italiana torrat a elègere a Sergio Mattarella comente Presidente de sa Repùblica[25].
  • 30 ghennàrgiu: eletziones parlamentares in Portugallu. Binchet su Partidu Sotzialista[26].

Freàrgiu modìfica

  • 1 freàrgiu:unas 60 persones morint in un'atacu de sa Milìtzia cooperativa pro s'isvilupu de su Congo (Codeco) contras a un'acampamentu de disterrados in sa Provìntzia de Ituri, in s'est de sa Repùblica Democràtica de su Congo[27].
  • 2 freàrgiu: a su mancu 24 persones morint in unu disàriu in Quito, Ecuadòr[28].
  • 3 freàrgiu: is Fortzas Ispetziales de is Istados Unidos de Amèrica ochient a Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi, terrorista e segundu califa de s'Istadu Islàmicu[29].
  • 4 freàrgiu: un'aparèchiu Cessna 207 tzacarrat pagu a pustis de pigare su bòlidu in Nazca, Perù, ochiende a 7 persones[30].
  • 5 freàrgiu: in Marrocu morit unu pipiu, Ryan Oram a pustis de èssere abarradu 5 dies in unu putzu profundu 32 metros in ue fiat rutu[31].
  • 6 freàrgiu: primu turnu de is eletziones generales in Costa Rica. Nemos de is candidados presidentes lompet a su 40% deis votos, duncas ddoe at a èssere unu segundu turnu su 3 de abrile[32].
  • 7 freàrgiu: su presidente de Frantza Emmanuel Macron e Vladimir Putin s'addòbiant in Mosca pro chircare una solutzione a sa crisi russu-ucraina de su 2021-2022[33].
  • 8 freàrgiu:
    • su Paba Emèritu Beneditu XVI domandat perdonu a is vìtimas de abusu sessuale a minores pro is faddinas acontèssidas in s'ìnteri de is incàrrigos suos[34][35].
    • su presidente de Perù Pedro Castillo nòminat su de bator guvernos in ses meses[36].
  • 13 freàrgiu:
    • su Cile decrarat s'istadu de emergèntzia in su nord de su paisu pro controllare sa crisi migratòria [37].
    • eletziones presidentziales in Germània. Frank-Walter Steinmeier est eletu pro sa segunda borta[38].
  • 14 freàrgiu: Su Canadà decrarat s'istadu de emergèntzia in s'ìnteri de chèscias de s'Acumpangiamentu de sa Libertade contras a s'òbligu de su vatzinu pro sa COVID-19[39].
  • 18 freàrgiu: in Argentina, su guvernadore Gustavo Valdés decrarat sa provìntzia de Corrientes "zona de disacatu ecològicu e ambientale" a pustis chi unu fogu mannu at brusiadu prus de 700.000 ètaros de padente[40].
  • 21 freàrgiu:
    • Sa Rùssia connoschet s'indipendèntzia de sa Repùblica Populare de Donetsk e de sa Repùblica Populare de Lugansk e incumentzat a militarizare sa regione de Donbàs, in s'ìnteri de sa crisi russu-ucraina. Is Natziones Unidas cundennant custa atzione e preparant santziones econòmicas.
    • Sa Colòmbia de-penalizat s'istrumadura[41].
  • 23 freàrgiu: s'Unione Europea ponet santziones a sa Rùssia, limitende·nde s'atzessu a su mercadu finantziàriu[42][43].
  • 24 freàrgiu: sa Rùssia invadet s'Ucràina. Vladimir Putin ameletzat "cunsighèntzias graes" pro is natziones chi ant a intervènnere[44].
  • 25 freàrgiu: is federatziones isportivas cantzellant o iscòstiant is eventos pranificados in Rùssia a àteros logos. Pro esempru, su Grand Prix de Formula 1 est cantzelladu e sa finale de Champions League s'at a giogai in Parigi[45].
  • 26 freàrgiu: sa UE e is Istados Unidos bogant unas cantu bancas russas dae su sistema de pagamentu SWIFT. Custas e àteras santziones creant una crisi finantziària in Rùssia[46][47].
  • 27 freàrgiu:
    • Putin ponet is fortzas nucleares istratègicas in istadu de "alerta ispetziale" pro rispondere a is "decraratziones agressivas" de sa NATO[48].
    • is natziones de s'Unione Europea bandint is bòlidos Russos dae s'ispàtziu aèreu issoro[49].
    • sa Bielorùssia, cun unu referendum, detzidet de cantzellare su status non-nucleare suo e de acasagiare is fortzas militares russas in manera permanente[50][51].
  • 28 freàrgiu:
    • cun una detzisione de su totu noa, Mònacu, Singapore e sa Corea de su Sud ponent santziones econòmicas a sa Rùssia cun su controllu de is esportatziones e su cungelamentu de su dinari russu. Fintzas Isvìtzera e Isvètzia suspendent sa neutralidade issoro apojende in bia militare e diplomàtica s'Ucràina[52][53][54].
    • su Grupu interguvernativu de espertos a pitzus de su càmbiu climàticu at publicadu sa segunda parte de sa de ses relatas, chi narat chi medas de is càmbios sunt immoe definitivos[55][56].

Martzu modìfica

  • 2 martzu:
    • in su cuntestu de sa gherra russu-ucràina, s'esèrtzitu russu arrocat sa tzitade de Zaporiyia, in ue ddoe at sa prus tzentrale nucleare manna de Europa[57].
    • Airbus e Boeing suspendent su suportu a is ariolìnias russas; Apple, Nike, Disney, FedEx e àteras firmant is negòtzios econòmicos in Rùssia[58][59].
  • 3 martzu: s'esèrtzitu de su Cile emitet unu raportu de cundenna de is crìmines a suta de sa ditadura de Augusto Pinochet[60].
  • 4 martzu: sa Rùssia blocat s'atzessu a Twitter e Facebook.
  • 5 martzu: in s'istàdiu de La Corregitora de Ciudad de Querétaro, Mèssicu, morint a su mancu 17 persones in una gherra intre tifosos[61][62].
  • 9 martzu:
    • eletziones presidentziales in Corea de su Sud. Binchet su cunservadore Yoon Suk-yeol[63].
    • su cungressu de Guatemala aprovat una lege chi proibit su coju omosessuale e penalizat s'abortu cun 5 annos de presone[64].
    • in Sardigna, unu messàgiu vocale de unu carradore de Terraba, ispainadu chene su permissu de s'autore, ingendrat un'unda de pànicu e is sardos isbòidant is supermercados timende pro no abarrare chene produtos alimentares pro neghe de un'isciòperu de is carradores[65][66][67].
  • 11 martzu: s'Ìndia isparat pro una faddina unu mìssile contras a su Pakistan[68].
  • 12 martzu: s'Iran isparat unos cantos mìssiles contras a su consoladu e una base militare istadunidensos in Erbil, Iraq[69].
  • 13 martzu: eletziones legislativas in Colòmbia. Binchet s'unione de manca Pacto Histórico[70].
  • 14 martzu:
    • Israele annùntziat de àere sufridu un'atacu informàticu a portales de su guvernu[71].
    • Su grupu messicanu Bimbo annùntziat de suspèndere is negòtzios suos econòmicos in Rùssia[72].
    • sa Rùssia blocat s'atzessu a sa prataforma Instagram[73].
  • 16 martzu: unu terremotu de magnitudo 7,3 in sa costa de Fukushima, Giapone, ingendrat un'allarme tsunami. Ddoe at 4 mortos e unas 100 persones ingortas[74][75].
  • 21 martzu: un'aparèchiu de sa China Eastern Airlines, bòlidu 5735 tzacarrat contras a una cadena de montes in Guangxi, Tzina. No subrabivet nemos[76].
  • 23 martzu: Antony Blinken, segretàriu de Istadu de is Istados Unidos, decrarat in manera formale chi unos cantos membros de is fortzas armadas russas ant commitidu crìmines de gherra in sa gherra russu-ucràina[77].
  • 25 martzu: Is Istados Unidos annùntziant de bòlere frunire prus gas naturale a s'Unione Europea pro reduire sa dipendèntzia dae su gas russu[78].
  • 26 martzu: eletziones generales in Malta. Binchet su Partidu de su Traballu[79].
  • 29 martzu: sa Rùssia decrarat chi sa prima fase de sa gherra est acabada e chi Mosca at detzìdidu de "reduire in sustàntzia sa faina militare cara a Kiev e Chernihiv" cun sa punna de "ammanniare s'aficu retzìprocu pro is negòtzios benidores pro cunsertare e firmare un'acòrdiu de paghe cun s'Ucràina"[80][81].
  • 31 martzu:
    • serrat s'Expo 2020 de Dubai a pustis de 6 meses; in s'incumentzu fiat pranificadu pro su 10 de abrile de su 2021 ma dd'ant mòvidu pro neghe sa sa pandemia de COVID-19[82].
    • s'Organismu Internatzionale de s'Energia Atòmica cunfirmat su retiru de is fortzas russas dae sa Tzentrale Nucleare de Černobyl[83].

Abrile modìfica

  • 1 abrile: su presidente de su Sri Lanka decrarat s'istadu de emergèntzia a pustis de is chèscias in contu de su manìgiu de sa crisi econòmica[84].
  • 2 abrile: in su cuntestu de sa gherra intre Rùssia e Ucràina, is ucràinos agatant chèntinas de mortos me is caminos de Bucha. Pro Joe Biden e àteros sunt crìmines de gherra; sa Rùssia negat da beridade de sa noa[85].
  • 3 abrile:
    • su Qatar proibit sìmbulos LGBT+ me is istàdios in s'ìnteri de is mundiales de fùbalu, pesende sa chistione de su respetu de is deretos tziviles in s'ocasione de eventos isportivos mannos[86].
    • Eletziones parlamentares in Ungheria. Su primu ministru Viktor Orbán est torradu a elègere[87].
    • Eletziones presidentziales in Sèrbia. Su presidente Aleksandar Vučić est torradu a elègere[88].
    • Segundu turnu de is eletziones in Costa Rica. Su candidadu Rodrigo Chaves Robles est eletu comente a presidente[89].
  • 4 abrile:
    • voluntàrios de su progetu InformNapalm ispàinant is datos de Omurbekov Azatbek Asanbekovich, possìbile responsàbile de su degòlliu de Bucha[90].
    • Su presidente de Perù decrarat s'istadu de emergèntzia a pustis de unas cantu manifestadas de protesta contras s'inflatzione in ue 8 persones sunt mortas e prus de 30 ingortas[91].
  • 6 abrile: is Istados Unidos annùntziat su blocu de is investimentos in bancas russas, e su Rennu Unidu at a acabbare de comporare carbone e petròliu comente parte de unu pachete nou de santziones in risposta a is violatziones de is deretos umanos de sa Rùssia[92][93].
  • 7 abrile:
    • s'Assemblea Generale de s'ONU suspendet sa Rùssia dae su Cussìgiu pro is Deretos Umanos de Ginevra[94].
    • Su presidente de Jemen bd Rabbuh Mansur al-Hadia bbandonat s'incàrrigu suo a unu cussìgiu presidentziale comente parte de un'isfortzu pro acabbare una gherra tzivile chi durat dae ora meda[95].
  • 8 abrile: sa Rùssia ghetat un'atacu cun mìssiles contras s'istatzione ferroviària de Kramatorsk, in ue unos cantos disterrados fiant fuende·si·nche dae sa tzitade. S'atacu càusat a su mancu 50 mortos e 100 fertos[96][97]. S'imprenta Russa in s'incumentzu aiat tzelebradu s'atacu, ma cando s'est ispainada sa noa de sa morte de tziviles ant ghetadu neghe a is ucràinos[98].
  • 10 abrile:
    • primu turnu de is eletziones presidentziales in Frantza. Su presidente atuale Emmanuel Macron e Marine Le Pen ant a passare a su segundu turnu cun, de pare a pare, su 27,85% e su 23,15% de is votos[99].
    • Su primu ministru de Pakistan Imran Khan depet lassare s'incàrriguu uo a pustis de unu votu de tzensura[100].
  • 13 abrile: is casos de COVID-19 in s'ìnteri de sa pandemia incumentzada in su fine 2019 lompent a 500 milliones[101].
  • 14 abrile: s'inrugradore russu Moskva afundat in su Mare Nieddu. S'Ucràina decrarat de dd'àere corpidu cun mìssiles anti-nave, mentres sa Rùssia narat chi est afundadu in s'ìnteri de una traschia in mare e unu fogu isvilupadu a intro[102][103].
  • 15 abrile: sa politzia de Israele s'iscòntriat contras a manifestadores palestinesos in sa Moschea de Al-Aqsa, Gerusalemme, lassende a su mancu 152 ingortos[104].
  • 20 abrile: s'Osservatòriu Europeu de s'Emisfèriu Sud annùntziat s'iscoberta de unu tipu nou de isteddu chi esplodet: sa micronova[105].
  • 24 abrile:
  • 26 abrile: sa Rùssia ponet una multa de tres milliones de rublos (agiumai 37.800€) a Wikipedia pro ispainare informatziones farsas, cun riferimentu a unos cantos artìculos chi contant sa gherra Russu-Ucràina cun informatziones chi andant contra a sa versione ufitziale russa[108].
  • 27 abrile: sa Repùblica Tzentrafricana adotat su Bitcoin comente a dinari ufitziale. Est su segundu paisu de su mundu a pustis de El Salvador[109].

Maju modìfica

 
Sa fotografia de Sagittarius A*

Làmpadas modìfica

  • 5 làmpadas: a su mancu 50 persones morint in un'atacu a una crèsia catòlica in Owo, Nigèria[125].
  • 6 làmpadas: un'imprendidore locale ochiet a su ministru de s'ambiente colombianu Orlando Jorge Mera[126].
  • 14 làmpadas: Danimarca e Canadà acabbant sa cuntierra a pitzus de soberania de s'Ìsula de Hans, partzende·dda in duos[127].
  • 19 làmpadas: segundu turnu de is eletziones generales de Colòmbia. Binchet su candidadu de manca, su primu de s'istòria, Gustavo Petro[128].
  • 22 làmpadas. unu terremotu de gradu 5,9 in Afganistàn ochiet a su mancu a 1000 persones e nde ingollet a su mancu a àteras 1500[129].
  • 24 làmpadas: sa Corte Suprema de is Istados Unidos cantzellat su deretu costitutzionale a s'istrumadura. Dae custu momentu is istados de s'unione podent detzidere in manera autònoma sa legislatzione a subra de su tema[130].
  • 26 làmpadas: is rapresentantes de is paisos de su G7 s'addòbiant in Germània pro resonare de sa crisi russu-ucràina. Annùntziant su bandu de s'importatzione de oro russu[131].
  • 27 làmpadas: s'Iran pedit in manera ufitziale de s'unire a su BRITS[132].
  • 28 làmpadas:

Argiolas/Trìulas modìfica

  • 1 argiolas/trìulas: sa coja omosessuale essit legale in Isvìtzera, a pustis de unu referendum de su 2021[136].
  • 8 argiolas/trìulas: un'ex militare isparat a Shinzo Abe, ex primu ministru de su Giapone, ochiende·ddu in s'ìnteri de unu chistionu pùblicu[137].
  • 12 argiolas/trìulas:
    • su Mèssicu decrarat s'istadu de emergèntzia pro is undas de basca in totu su paisu[138].
    • s'Argentina protestat in manera formale contra a sa Bolìvia a pustis chi unu tzitadinu Argentinu est mortu in Bolìvia chene tènnere assistèntzia mèiga, mancari is duos paisos tennerent un'acòrdiu de assistèntzia mùtua[139].
  • 18 argiolas/trìulas: eletziones parlamentares in Ìndia. Binchet sa candidada Draupadi Murmu[140].
  • 23 argiolas/trìulas: s'Organizatzione Mundiale de sa Salude decrarat sa pigota de sa martinica emergèntzia sanitària internatzionale[141].
  • 24 argiolas/trìulas: su vulcanu Sakurajima in Giapone erutat, chena fàghere dannu a persones o cosas, pesende su livellu de alerta prus artu possìbile me is zonas residentziales a giru[142].

Austu modìfica

  • 4 austu:
    • sa Tzina conduit un'esertzitatzione militare a oru de su Taiwan, rispondende a una bìsita de Nancy Pelosi, s'ufitziale de gradu prus artu de s'esèrtzitu de is Istados Unidos a bisitare su Taiwan dae is annos 1990[143][144].
    • su primu ministru de Perù si dimitit de s'incàrrigu a pustis de imbìstigos criminales a pitzus de su presidente Pedro Castillo[145].
  • 5 austu:
    • Israele atacat sa Fròngia de Gaza ochiende a sa ghia militare Tayseer Jabari. Is duas partes cuncordant de firmare su fogu a pustis de tres dies de batalla[146][147].
    • unu lampu ruet a pitzus de unu depòsitu de petròliu in Matanzas, Cuba, causende un'iscòpiu e unu fogu chi ochient a una persone e nde ingollent a su mancu a àteras 121.[148][149]
  • 9 austu: eletziones generales in Kenya. Binchet William Ruto e s'agentzia de supervisione de is eletziones tzertificat sa vitòria, mancari is suportadores de s'oponidore Raila Odinga protestent in manera enèrgica, cun episòdios de violèntzia[150][151][152].
  • 17 austu: Turchia e Israele cuncordant de torrare a assetiare relatziones diplomàticas a pustis de unu perìodu de tensione[153].
  • 24 austu:
  • 28 austu: su Pakistan decrarat su "disacatu climàticu" e pedit assistèntzia internatzionale a pustis de àere sufridu prus de 1000 mortos pro neghe de una sèrie de inundamentos causados dae cunditziones ingendradas dae su càmbiu climàticu[156][157].
  • 29 austu: sa Corte Superiore de Giustìtzia de su Caràibe Orientale legalizat is relatziones omosessuales in San Cristóbal y Nieves[158].

Cabudanni modìfica

  • 02 cabudanni: sa ex presidente de Birmània Aung San Suu Kyi est cundennada a tres annos pro ingannu eletorale. Tenet una cundenna totale de 20 annos pro vàrias resones, a pustis de chi su guvernu suo est istadu furriadu cun unu corpu de istadu militare[159].
  • 05 cabudanni:
  • 06 cabudanni:
  • 07 cabudanni: s'Albania segat is relatziones diplomàticas cun s'Iran a pustis de un'atacu informàticu[165].
  • 10 cabudanni: Proclamant a Carlu III de su Rennu Unidu comente rei de Britànnia Manna, Austràlia, Noa Zelanda e Canada a pustis de sa morte de sa reina Elisabeta II[166].
  • 11 cabudanni: eletziones generales in Isvètzia. Comente s'estrema dereta at ganadu sa majoria, sa presidente sotzialdemocràtica Magdalena Andersson rinùntziat a s'incàrrigu[167].
  • 13 cabudanni: su presidente de Kazakistan Kasim-Yomart Tokaev torrat a pònnere a sa capitale Nur-Sultàn su nòmine betzu Astanà[168].
  • 16 cabudanni: incumentzat una chèscia manna in Iran a pustis chi sa politzia de sa moralidade arrestat e ochiet a Mahsa Amini pro àere ammustradu in pùblicu unos cantos pilos chi essiant dae su hijab[169].
  • 18 cabudanni: unu terremotu de magnitudo 6,9 in sa tzitade de Taitung, Taiwan càusat dannos vàrios e morit a su mancu a una persone[170].
  • 29 cabudanni: sa cundenna de Aung San Suu Kyi aumentat de àteros tres annos pro s'acusa de violatzione de segretos de istadu[171].

Ledàmene/Santugaine modìfica

  • 1 ledàmene/santugaine:
    • 131 persones morint e 200 sunt ingortas in un'episòdiu de violèntzia in s'ìnteri de una partida de fùbalu in s'istàdiu Kanjuruhan in Kabupaten Malang, Java Est, Indonèsia[172][173][174].
    • eletziones parlamentares in Letònia. Arturs Krišjānis Kariņš est cunfirmadu comente primu ministru[175].
  • 2 ledàmene/santugaine: eletziones generales in Brasile. Lula da Silva otenet sa majoria de is votos cun su 48,4% a subra de su presidente Jair Bolsonaro chi otenet su 43,2%. Sigomente nemos de is duos tenet su 50%, si depent disafiare in unu segundu turnu[176].
  • 3 ledàmene/santugaine: sa Corea de su Norte ghetat unu mìssile balìsticu chi bolat a subra de su Giapone causende allarme e oriolu in totu su mundu[177].
  • 4 ledàmene/santugaine: is Istados Unidos e sa Corea de su Sud ghetant 4 mìssiles concas a su Mare de Giapone comente mustra de unidade in risposta a su mìssile ghetadu dae sa Corea de su Norte[178].
  • 5 ledàmene/santugaine:
    • sa Corea de su Norte ghetat àteros duos mìssiles a subra de su Mare de Giapone. Is istados Unidos imbiant sa porta-aparèchios USS Ronald Reagan pro aguardiare sa zona[179][180][181].
    • in sa bidda de San Miguel Totolapan, Guerrero, Mèssicu unu grupu criminale ochiet a su sìndigu e àteras 18 persones. Est unu de is peus mortòrgios cumpridos dae unu grupu criminale in Guerrero de is annos reghentes[182].
    • s'organizatzione de is paisos esportadores de petròliu detzidet de ismenguare sa produtzione a duos milliones de bariles pro die pro afortiare is prètzios[183].
  • 6 ledàmene/santugaine: un'ex agente de politzia in sa Provìntzia de Nongbua Lamphu, Tailàndia, intrat in un'asilu de pipios, ochiet a 37 persones, prus che totu minores de edade, e nde ingollet a àteras 10. Est s'atacu prus mortìferu de s'istòria de su paisu[184].
  • 8 ledàmene/santugaine:
  • 10 ledàmene/santugaine: sa Rùssia ghetant mìssiles contras vàrias tzitades ucrainas comente vengàntzia pro s'atacu de su ponte Rùssia-Crimea[187].
  • 12 ledàmene/santugaine:
    • s'ONU refudat su referendum cun chi is regiones ucrainas de Donetsk, Lugansk, Cherson e Zaporiyia sunt passadas a sa Rùssia[188].
    • sa ex presidente de Birmània Aung San Suu Kyi est cundennada a tres annos pro corrutzione. Sa cundenna totale immoe est de 26 annos[189].
  • 20 ledàmene/santugaine: sa prima ministra de su Rennu Unidu Liz Truss lassat s'incàrrigu suo a pustis de 44 dies isceti de guvernu[190].
  • 24 ledàmene/santugaine: Rishi Sunak est su primu ministru nou de Rennu Unidu[191].
  • 26 ledàmene/santugaine:su Mèssicu aprovat sa coja omosessuale. Est su de 34 paisos in su mundu a dda connòschere pro lege[192].
  • 30 ledàmene/santugaine:
    • in su segundu turnu de is eletziones in Brasile, binchet su candidadu Lula da Silva, chi at a essire presidente pro sa de tres bortas[193].
    • sa ruta de unu ponte suspèndidu in Ìndia morit a 141 persones[194].

Onniasantu/Santandria modìfica

  • 1 onniasantu/santandria: eletziones parlamentares in Israele. Benjamín Netanyahu, ghiende una coalitzione de dereta, binchet sa majoria de is iscannos.[195]
  • 2 onniasantu/santandria: sa Corea de su Norte ghetat 23 mìssiles balìsticos concas a su Mare de Giapone. Unu de issos passat sa làcana in mare de sa Corea de su Sud, ativende s'allarme anti-aèreu[196].
  • 6 onniasantu/santandria:
  • 8 onniasantu/santandria: eletziones de mèdiu mandadu me is Istados Unidos. Su Partidu Republicanu at bintu in sa Càmera de is Rapresentantes, mancari de pagu, mentres su Partidu Democràticu mantenet su controllu de su Senadu[200][201].
  • 11 onniasantu/santandria: is fortzas armadas Ucrainas torrant a pigare Kherson, s'ùnica capitale regionale chi sa Rùssia aiat pigadu in su cuntestu de sa gherra russu-ucraina[202][203].
  • 15 onniasantu/santandria:
    • sa populatzione mundiale lompet a 8 milliardos[204].
    • s'addòbiat su G20 de su 2022 in Bali, Indonèsia[205].
    • in su cuntestu de sa gherra russu-ucraina, mìssiles ruent acanta de sa bidda de Przewodów, Polònia. Imbìstigos ammustrant chi si tratat de mìssiles de orìgine ucràina[206].
  • 16 onniasantu/santandria: sa NASA ghetat Artemis 1, sa prima missione, chene echipàgiu, de Space Launch System, su razu prus poderosu ghetadu in òrbita. Sa càssula Orion resesset a orbitare a giru de sa Luna e a torrare a sa Terra, comente proa pro missiones umanas[207][208].
  • 19 onniasantu/santandria: eletziones generales in Malaìsia, chi resurtant in un'istàgiu de su parlamentu pro sa prima borta in s'istòria de su paisu[209].
  • 21 onniasantu/santandria:
    • unu terremotu de magnitudo 5,6 in sa provìntzia de Java otzidentale, Indonèsia, lassat a su mancu 268 mortos, chèntinas de fertos e dannos mannos[210].
    • sa Tzina decrarat prus de 26 000 atopos noos de COVID-19 e annùntziat restritziones noas[211].

Idas/Nadale modìfica

  • 05 idas/nadale: sa National Ignition Facility otenet una fusione nucleare a cunfinamentu inertziale. Est unu resurtadu de importu mannu in s'isvilupu de is tecnologias pro sa fusione nucleare[212].
  • 07 idas/nadale: sa Tzina, a pustis de protestas mannas, abbandonat una parte de s'istrategia zero-covid pro su cuntenimentu de sa pandèmia[213].
  • 16 idas/nadale:
    • su Cile decrarat s'istadu de emergèntzia pro neghe de un'unda de fogu de padente chi morint fintzas a unu pompieri[214].
    • s'acuàriu tzilìndricu prus mannu de su mundu, chi s'agataiat in s'albergu Radisson de Berlinu, iscòpiat ingollende a duas persones, faghende dannos e ochiende sa parte manna de is 1500 pisches de genias diferentes chi ddoe biviant[215].
  • 19 idas/nadale: agiumai 200 paisos firmant un'acòrdiu in sa cunferèntzia COP15 pro sa bio-diversidade pro protègere su 30% de sa terra e is otzèanos contras a sa pèrdida de bio-diversidade[216][217].
  • 21 idas/nadale:
    • Irmgard Furchner, ex-segretària de 97 annos de su campu de cuntzentramentu de Stutthof est cundennada a duos annos de presone (cun libertade cunditzionale) pro sa complitzidade sua in s'ochidòrgiu de prus de 10500 persones[218].
    • incumentzat una traschia de ierru me is Istados Unidos de Amèrica e in Cànada, chi ochiet a su mancu a 91 persones e blocat su tràficu aèreu[219][220].
  • 23 idas/nadale: un'òmine in Parigi isparat in su tzentru culturale curdu Ahmet-Kaya, ochiet a tres persones e nde ingollet a àteras. Sa resone de is atziones suas est s'òdiu pro is istràngios[221].
  • 24 idas/nadale: eletziones parlamentares me in sa Repùblica de Figi. Su candidadu Sitiveni Rabuka binchet contras a Frank Bainimarama chi at guvernadu pro 15 annos[222].
  • 28 idas/nadale: unos cantos paisos ponent lìmites a is biàgios dae sa Tzina pro timoria de un'unda noa de COVID-19 e de variantes suas noas[223].

Riferimentos modìfica

  1. (ES) Aprobado por la ONU: Año Internacional del Vidrio 2022, in Sociemat.
  2. (ES) A/76/L.28 - S - A/76/L.28 -Desktop, in undocs.org. URL consultadu su 1º ghennàrgiu 2022.
  3. (ES) A/RES/76/14 - S - A/RES/76/14 -Desktop, in undocs.org. URL consultadu su 1º ghennàrgiu 2022.
  4. (ES) A/RES/72/72 - S - A/RES/72/72 -Desktop, in undocs.org. URL consultadu su 1º ghennàrgiu 2022.
  5. (IT) La "grandeur" francese sbarca a Bruxelles, in euronews, 1º ghennàrgiu 2022. URL consultadu su 31 ghennàrgiu 2022.
  6. (IT) FashionNetwork com IT, RCEP: cosa cambierà l'accordo di libero scambio in Asia-Pacifico?, in FashionNetwork.com. URL consultadu su 31 ghennàrgiu 2022.
  7. (ES) Deutsche Welle (www.dw.com), Estampida en santuario de India deja al menos 12 muertos | DW | 01.01.2022, in DW.COM. URL consultadu su 12 freàrgiu 2022.
  8. (ES) Biden ha advertido a Putin con sanciones si ocurre una agresión contra Ucrania | TRT Español, in www.trt.net.tr. URL consultadu su 12 freàrgiu 2022.
  9. (ES) Israel detecta el primer caso de 'flurona', la infección de gripe y Covid-19 a la vez, in abc, 1º ghennàrgiu 2022. URL consultadu su 12 freàrgiu 2022.
  10. (ES) El primer ministro de Haití sale ileso de un ataque de grupo armado que dejó al menos un muerto, in RT en Español. URL consultadu su 12 freàrgiu 2022.
  11. (IT) Indonesia, salgono a 43 i morti per le inondazioni a Giacarta, in timgate.it. URL consultadu su 20 martzu 2022.
  12. (IT) In Sudan si è dimesso il primo ministro, in Il Post, 3 ghennàrgiu 2022. URL consultadu su 31 ghennàrgiu 2022.
  13. (ES) Semana, Video | Voraz incendio destruyó la sede del Congreso de Sudáfrica, in Semana.com Últimas Noticias de Colombia y el Mundo, 2 ghennàrgiu 2022. URL consultadu su 12 freàrgiu 2022.
  14. (IT) Kazakistan in stato di emergenza, il comune di Almaty assaltato. Il governo si è dimesso, in RaiNews. URL consultadu su 31 ghennàrgiu 2022.
  15. (IT) Kazakistan, la Russia e i suoi alleati inviano nel Paese una «forza di pace», in Open, 5 ghennàrgiu 2022. URL consultadu su 31 ghennàrgiu 2022.
  16. (IT) Meteo Cronaca Diretta: Indonesia, improvvise Inondazioni allagano Case e Strade a Dieng. Il VIDEO, in ILMETEO.it, 11 freàrgiu 2022. URL consultadu su 20 martzu 2022.
  17. (IT) Tonga, tsunami dopo l’eruzione di un vulcano sottomarino, in Geopop. URL consultadu su 31 ghennàrgiu 2022.
  18. (IT) Allarme tsunami da Tonga alle Figi dopo l'eruzione di un vulcano sottomarino, in RaiNews. URL consultadu su 31 ghennàrgiu 2022.
  19. (IT) Tonga, erutta il vulcano sottomarino. Lo tsunami raggiunge il Giappone, onde anche su costa occidentale Usa, in Il Sole 24 ORE, 15 ghennàrgiu 2022. URL consultadu su 31 ghennàrgiu 2022.
  20. (EN) Tsunami surges in the Bay Area follow Pacific volcano eruption, in web.archive.org, 15 ghennàrgiu 2022. URL consultadu su 31 ghennàrgiu 2022 (archiviadu dae s'url originale su 15 ghennàrgiu 2022).
  21. (IT) Eruzione Tonga: in Perù due donne morte per onde anomale, in www.cdt.ch, 16 ghennàrgiu 2022. URL consultadu su 31 ghennàrgiu 2022 (archiviadu dae s'url originale su 3 freàrgiu 2022).
  22. (EN) Kirsty Needham e Praveen Menon, All homes on one of Tonga's islands destroyed, three dead, in Reuters, 18 ghennàrgiu 2022. URL consultadu su 31 ghennàrgiu 2022.
  23. (ES) Reportan dos muertes y daños por tsunami en Perú: país no emitió alerta | Internacional | BioBioChile, in web.archive.org, 16 ghennàrgiu 2022. URL consultadu su 31 ghennàrgiu 2022 (archiviadu dae s'url originale su 16 ghennàrgiu 2022).
  24. (ES) José Naranjo, Los militares toman el poder en Burkina Faso mediante un golpe de Estado, in El País, 24 ghennàrgiu 2022. URL consultadu su 12 freàrgiu 2022.
  25. (IT) Mattarella rieletto presidente della Repubblica con 759 preferenze: il più votato di sempre dopo Pertini | "Le emergenze impongono di non sottrarmi ai doveri", in Tgcom24. URL consultadu su 31 ghennàrgiu 2022.
  26. (ES) Portugal: Partido Socialista de António Costa obtiene la mayoría absoluta en las elecciones, in France 24, 30 ghennàrgiu 2022. URL consultadu su 12 freàrgiu 2022.
  27. (ES) Una nueva matanza en la República Democrática del Congo deja, al menos, 60 muertos, in abc, 2 freàrgiu 2022. URL consultadu su 2 martzu 2022.
  28. (ES) Al menos 24 muertos y 12 desaparecidos deja el aluvión en Quito | Crónica, in La Cuarta. URL consultadu su 2 martzu 2022.
  29. (EN) Islamic State leader Abu Ibrahim al-Qurayshi killed in Syria, US says, in BBC News, 4 freàrgiu 2022. URL consultadu su 2 martzu 2022.
  30. (ES) GESE-La Estrella de Panamá, Al menos 7 personas, entre ellas turistas, mueren al caer avioneta en Perú, in La Estrella de Panamá. URL consultadu su 2 martzu 2022.
  31. (ES) 5 de Febrero de 2022, Tragedia en Marruecos: murió Rayan, el niño que estuvo cinco días atrapado en un pozo de 32 metros, in infobae. URL consultadu su 2 martzu 2022.
  32. (EN) Costa Rica votes in presidential election with no clear favourite, in www.aljazeera.com. URL consultadu su 1º maju 2022.
  33. (ES) Deutsche Welle (www.dw.com), Macron llama a Putin a encontrar una solución que evite una guerra | DW | 07.02.2022, in DW.COM. URL consultadu su 2 martzu 2022.
  34. (ES) Deutsche Welle (www.dw.com), Papa emérito Benedicto XVI pide perdón por abusos y errores del clero pero rechaza acusaciones | DW | 08.02.2022, in DW.COM. URL consultadu su 2 martzu 2022.
  35. (IT) Ratzinger chiede perdono per lo scandalo della pedofilia: "Ma non sono un bugiardo", in MSN. URL consultadu su 2 martzu 2022.
  36. (ES) El presidente de Perú designa su cuarto gabinete en solo seis meses, in El Correo, 9 freàrgiu 2022. URL consultadu su 3 martzu 2022.
  37. (ES) El Mercurio S.A.P, El decreto que establece estado de excepción en Macrozona Norte: Quiénes son los jefes de la Defensa y sus facultades | Emol.com, in Emol, 16 freàrgiu 2022. URL consultadu su 3 martzu 2022.
  38. (EN) Steinmeier elected for second term as German president, in euronews, 13 freàrgiu 2022. URL consultadu su 3 martzu 2022.
  39. (EN) Catharine Tunney, Federal government invokes Emergencies Act for first time ever in response to protests, blockades, in CBC, 14 freàrgiu 2022.
  40. (ES) Declaran a Corrientes como zona de catástrofe por incendios, in www.telesurtv.net. URL consultadu su 3 martzu 2022.
  41. (ES) El Mostrador, Corte Constitucional de Colombia despenaliza el aborto hasta las 24 semanas de gestación, in El Mostrador, 21 freàrgiu 2022. URL consultadu su 3 martzu 2022.
  42. (EN) Sabine Siebold e Ingrid Melander, EU will hold emergency summit on Thursday to 'hold Russia accountable', in Reuters, 23 freàrgiu 2022. URL consultadu su 3 martzu 2022.
  43. Is penas contra a sa Rùssia, in sardiniapost, 28 freàrgiu 2022. URL consultadu su 5 martzu 2022.
  44. (IT) Putin invade l'Ucraina, avviate le operazioni militari a Kiev, in www.teleborsa.it. URL consultadu su 2 martzu 2022.
  45. (EN) Russia loses Champions League final & F1 race, in BBC Sport. URL consultadu su 5 martzu 2022.
  46. (EN) West to cut some Russian banks off from Swift, in BBC News, 27 freàrgiu 2022. URL consultadu su 3 martzu 2022.
  47. (EN) Joint Statement on further restrictive economic measures, in European Commission - European Commission. URL consultadu su 3 martzu 2022.
  48. (EN) As it happened: Ukraine live updates: Deadly blast at Kyiv TV tower after Russia warns capital, in BBC News. URL consultadu su 5 martzu 2022.
  49. (EN) More European nations ban Russian flights from their airspace — including the entire E.U., in Washington Post. URL consultadu su 5 martzu 2022.
  50. (EN) Reuters, Belarus referendum approves proposal to renounce non-nuclear status - agencies, in Reuters, 27 freàrgiu 2022. URL consultadu su 5 martzu 2022.
  51. (EN) Our Foreign Staff, Belarus opens door for Russian nuclear weapons as Putin ally moves to commit troops, in The Telegraph, 28 freàrgiu 2022. URL consultadu su 5 martzu 2022.
  52. (EN) Reuters, Monaco clamps down on Russian assets after Ukraine invasion, in Reuters, 28 freàrgiu 2022. URL consultadu su 5 martzu 2022.
  53. (EN) In rare stand, South Korea, Singapore unveil sanctions on Russia, in www.aljazeera.com. URL consultadu su 5 martzu 2022.
  54. (EN) Michael Shields e Silke Koltrowitz, Neutral Swiss join EU sanctions against Russia in break with past, in Reuters, 28 freàrgiu 2022.
  55. (EN) IPCC issues ‘bleakest warning yet’ on impacts of climate breakdown, in the Guardian, 28 freàrgiu 2022. URL consultadu su 5 martzu 2022.
  56. (EN) Climate change: a threat to human wellbeing and health of the planet. Taking action now can secure our future — IPCC, in www.ipcc.ch. URL consultadu su 5 martzu 2022.
  57. (ES) Los rusos sitian la central nuclear de Zaporiyia, in ELMUNDO, 1º martzu 2022. URL consultadu su 20 martzu 2022.
  58. (ES) Hosteltur, Airbus y Boeing suspenden el mantenimiento y soporte a las aerolíneas rusas | Transportes, in Hosteltur: Toda la información de turismo. URL consultadu su 20 martzu 2022.
  59. (ES) Más empresas suspenden sus operaciones en Rusia, in www.ambito.com. URL consultadu su 20 martzu 2022.
  60. (ES) "Vergüenza": Informe del Ejército de Chile condena ejecuciones y crímenes bajo Pinochet, in BioBioChile - La Red de Prensa Más Grande de Chile, 3 martzu 2022. URL consultadu su 20 martzu 2022.
  61. (ES) Liga MX: Provoca batalla campal entre barras de Querétaro y Atlas el terror en el Estadio Corregidora | Video, in Aristegui Noticias. URL consultadu su 20 martzu 2022.
  62. (IT) Sangue e violenza allo stadio! Almeno 17 morti in Messico: immagini terribili [VIDEO], in SPORTFAIR, 6 martzu 2022. URL consultadu su 20 martzu 2022.
  63. (ES) Deutsche Welle (www.dw.com), El conservador Yook Suk-yeol, nuevo presidente de Corea del Sur | DW | 09.03.2022, in DW.COM. URL consultadu su 20 martzu 2022.
  64. (ES) El Congreso de Guatemala aprueba una ley que prohíbe el matrimonio homosexual y eleva las penas por aborto, in BBC News Mundo. URL consultadu su 20 martzu 2022.
  65. Mauro Piredda, Bucamindotos in WhatsApp. Gusariosos in Facebook?, in Limba Sarda 2.0, 10 martzu 2022. URL consultadu su 20 martzu 2022.
  66. (IT) L'assalto ai supermercati in Sardegna dopo l'allarme degli audio WhatsApp, parla l'autore: "Chiedo scusa", in Bufale, 10 martzu 2022. URL consultadu su 20 martzu 2022.
  67. (IT) La paura corre in chat: in Sardegna è assalto ai supermarket, in La Nuova Sardegna. URL consultadu su 20 martzu 2022.
  68. (ES) Deutsche Welle (www.dw.com), India disparó accidentalmente un misil a Pakistán | DW | 11.03.2022, in DW.COM. URL consultadu su 20 martzu 2022.
  69. (ES) Deutsche Welle (www.dw.com), Irán dice que su ataque en Erbil apuntaba a instalaciones israelíes | DW | 13.03.2022, in DW.COM. URL consultadu su 20 martzu 2022.
  70. (ES) El País, Así le hemos contado las elecciones en Colombia 2022, in El País América, 13 martzu 2022. URL consultadu su 20 martzu 2022.
  71. (ES) AFP, Israel declara haber sufrido un ciberataque en portales gubernamentales, in El Economista. URL consultadu su 20 martzu 2022.
  72. (ES) Karina Suárez, Grupo Bimbo suspende sus inversiones y venta de productos en Rusia ante la ofensiva en Ucrania, in El País México, 14 martzu 2022. URL consultadu su 20 martzu 2022.
  73. (IT) La Russia blocca Instagram: boom di vpn per aggirare le restrizioni, in RaiNews. URL consultadu su 3 abrile 2022.
  74. (IT) Terremoto in Giappone di 7.3 al largo di Fukushima. Diramata allerta tsunami, 2 milioni di case senza elettricità, in MSN. URL consultadu su 20 martzu 2022.
  75. (IT) Terremoto di magnitudo 7.3 in Giappone: quattro morti e oltre cento feriti, in RaiNews. URL consultadu su 20 martzu 2022.
  76. (ES) Se estrelló avión Boeing 737 con 132 pasajeros en el suroeste de China, in MSN. URL consultadu su 3 abrile 2022.
  77. (ES) 23 de Marzo de 2022, Estados Unidos concluyó que militares rusos cometieron crímenes de guerra en Ucrania, in infobae. URL consultadu su 3 abrile 2022.
  78. (IT) Gli Stati Uniti aumenteranno le forniture di gas all'Unione Europea, in MSN. URL consultadu su 3 abrile 2022.
  79. (EN) Electoral Commission of Malta, in electoral.gov.mt. URL consultadu su 3 abrile 2022 (archiviadu dae s'url originale su 5 abrile 2022).
  80. (EN) As it happened: UK and US urge caution on Russian pledge to reduce attacks​​, in BBC News. URL consultadu su 3 abrile 2022.
  81. (EN) As it happened: Putin 'cannot stay in power', Biden says, in BBC News. URL consultadu su 3 abrile 2022.
  82. (EN) Judith Magyar, SAP BrandVoice: Experience Expo 2020 Dubai – A Window To The Future, in Forbes. URL consultadu su 3 abrile 2022.
  83. (IT) Guerra in Ucraina, i russi si sono ritirati da Chernobyl, ora è tornata a Kiev, in BlogSicilia - Ultime notizie dalla Sicilia, 1º abrile 2022. URL consultadu su 3 abrile 2022.
  84. (IT) Sri Lanka: il presidente Rajapaksa decreta lo stato d'emergenza dopo le proteste davanti casa sua, in RaiNews. URL consultadu su 30 abrile 2022.
  85. (IT) Cos’è successo davvero a Bucha, il racconto del massacro nella città ucraina, in Fanpage. URL consultadu su 30 abrile 2022.
  86. (IT) No del Qatar alle bandiere Lgbt+, insorge l'Arcigay, in MetroNews, 3 abrile 2022. URL consultadu su 30 abrile 2022.
  87. (EN) Justyna Pawlak e Krisztina Than, Orban scores crushing victory as Ukraine war solidifies support, in Reuters, 4 abrile 2022. URL consultadu su 30 abrile 2022.
  88. (IT) Elezioni in Serbia, il filorusso Vucic vince e ottiene il secondo mandato, in Tgcom24. URL consultadu su 1º maju 2022.
  89. (EN) Diego Oré e Alvaro Murillo, Costa Rica elects maverick Chaves as president in break with establishment, in Reuters, 4 abrile 2022. URL consultadu su 1º maju 2022.
  90. (IT) Chi è il presunto "boia russo" che ha guidato il massacro di Bucha, in InsideOver, 4 abrile 2022. URL consultadu su 1º maju 2022.
  91. (ES) NOTICIAS PERU21, Pedro Castillo dará mensaje a la Nación este lunes por la noche | POLITICA, in Peru21, 5 abrile 2022. URL consultadu su 1º maju 2022.
  92. (IT) Gli Stati Uniti hanno imposto nuove sanzioni contro la Russia, in Il Post, 6 abrile 2022. URL consultadu su 1º maju 2022.
  93. (IT) Da Londra nuove sanzioni alla Russia: stop a import di petrolio. Mosca non esclude il default "artificiale", in Secolo d'Italia, 6 abrile 2022. URL consultadu su 1º maju 2022.
  94. (IT) L’Onu sospende la Russia dal Consiglio dei diritti umani, in La Stampa, 7 abrile 2022. URL consultadu su 1º maju 2022.
  95. (EN) Associated Press in Sana'a, Exiled Yemen president steps aside as truce raises hopes of end to war, in the Guardian, 7 abrile 2022. URL consultadu su 1º maju 2022.
  96. (IT) Missili russi uccidono civili in fuga dalla guerra: cosa sappiamo dell’attacco a Kramatorsk, in Ucraina, in Fanpage. URL consultadu su 1º maju 2022.
  97. (IT) Guerra Russia-Ucraina, gli Usa: Mosca sta per mobilitare altri 60mila soldati. Kiev: “A Izium civili bruciati vivi”. Strage a Kramatorsk: 52 morti. Il sindaco di Makarov: trovati 132 corpi, molti in fosse comuni, in La Stampa, 7 abrile 2022. URL consultadu su 1º maju 2022.
  98. (IT) I media russi avevano rivendicato l'attacco a Kramatorsk prima di dare la colpa all'Ucraina, in nextQuotidiano, 8 abrile 2022. URL consultadu su 1º maju 2022.
  99. (EN) Reuters, Second round of French election could see conservative Pecresse level with Macron -poll, in Reuters, 12 ghennàrgiu 2022. URL consultadu su 1º maju 2022.
  100. (EN) Imran Khan ousted as Pakistan's PM after vote, in BBC News, 10 abrile 2022. URL consultadu su 1º maju 2022.
  101. (EN) Rebecca Falconer, World surpasses half a billion confirmed COVID cases, in Axios, 13 abrile 2022. URL consultadu su 1º maju 2022.
  102. (EN) Russian warship: Moskva sinks in Black Sea, in BBC News, 15 abrile 2022. URL consultadu su 1º maju 2022.
  103. (EN) Russia’s Moskva cruiser sinks following Ukrainian claim of missile strike, in the Guardian, 15 abrile 2022. URL consultadu su 1º maju 2022.
  104. (ES) Forbes Staff, Violencia en Jerusalén: policía israelí y palestinos se enfrentan; reportan 152 heridos, in Forbes México, 15 abrile 2022. URL consultadu su 1º maju 2022.
  105. (EN) EarthSky | Micronovas are new! They’re small, but mighty, in earthsky.org, 25 abrile 2022. URL consultadu su 1º maju 2022.
  106. (FR) Election présidentielle 2022, in www.resultats-elections.interieur.gouv.fr. URL consultadu su 1º maju 2022.
  107. (EN) Slovenia's Janša defeated by opposition liberal Freedom Movement, in euronews, 24 abrile 2022. URL consultadu su 1º maju 2022.
  108. (PT) Rússia condena Wikimedia a multa por conteúdo "falso" sobre a invasão, in www.cmjornal.pt. URL consultadu su 1º maju 2022.
  109. (EN) Bitcoin becomes official currency in Central African Republic, in BBC News, 27 abrile 2022. URL consultadu su 1º maju 2022.
  110. (EN) Monkeypox - United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, in www.who.int. URL consultadu su 12 làmpadas 2022.
  111. (EN) A. B. C. News, Afghanistan's Taliban order women to cover up head to toe, in ABC News. URL consultadu su 15 maju 2022.
  112. (EN) Philippine presidential election: the candidates and their China policies, in South China Morning Post, 9 santugaine 2021. URL consultadu su 15 maju 2022.
  113. (EN) Prime Minister Mahinda Rajapaksa resigns, in NewsWire, 9 maju 2022. URL consultadu su 15 maju 2022.
  114. (EN) More violence reported around the country : Over 100 injured, in NewsWire, 9 maju 2022. URL consultadu su 15 maju 2022.
  115. (ES) Corea del Norte: primer brote de Covid y decimosexto lanzamiento de misiles, in ELMUNDO, 12 maju 2022. URL consultadu su 15 maju 2022.
  116. (EN) WATCH: Here's the first image of the black hole at the center of our galaxy, in PBS NewsHour, 11 maju 2022. URL consultadu su 15 maju 2022.
  117. (EN) Russia’s Black Sea blockade pushing millions towards famine, G7 says, in the Guardian, 14 maju 2022. URL consultadu su 15 maju 2022.
  118. (EN) Ukraine war latest: Finland formally confirms Nato membership bid, in BBC News. URL consultadu su 15 maju 2022.
  119. (EN) Hundreds of Ukrainian troops evacuated from Mariupol steelworks after 82-day assault, in the Guardian, 17 maju 2022. URL consultadu su 12 làmpadas 2022.
  120. (IT) McDonald's lascia definitivamente la Russia dopo 32 anni. Dall'addio perdita fino a 1,4 miliardi di dollari, in Il Fatto Quotidiano, 16 maju 2022. URL consultadu su 12 làmpadas 2022.
  121. (EN) Jennifer Rigby, WHO to hold emergency meeting on monkeypox on Friday -sources, in Reuters, 20 maju 2022. URL consultadu su 12 làmpadas 2022.
  122. (EN) WHO working closely with countries responding to monkeypox, in www.who.int. URL consultadu su 12 làmpadas 2022.
  123. (EN) Australian election 2022: Anthony Albanese leads Labor to victory, in BBC News. URL consultadu su 12 làmpadas 2022.
  124. (IT) In Colombia andranno al ballottaggio Rodolfo Hernández e Gustavo Petro, in Il Post, 30 maju 2022. URL consultadu su 12 làmpadas 2022.
  125. (ES) Deutsche Welle (www.dw.com), Ataque contra iglesia católica deja al menos 50 muertos en Nigeria | DW | 05.06.2022, in DW.COM. URL consultadu su 19 làmpadas 2022.
  126. (ES) AFP, Asesinaron al ministro de Medio Ambiente de República Dominicana, in EL NACIONAL, 6 làmpadas 2022. URL consultadu su 19 làmpadas 2022.
  127. (EN) Whisky Wars: Denmark and Canada strike deal to end 50-year row over Arctic island, in BBC News, 14 làmpadas 2022. URL consultadu su 19 làmpadas 2022.
  128. (EN) Associated Press, Ex-guerilla rebel Gustavo Petro wins runoff to be Colombia’s 1st leftist president, in New York Post, 20 làmpadas 2022. URL consultadu su 3 trìulas 2022.
  129. (IT) Terremoto devasta l’Afghanistan: 1000 morti e 1500 feriti, si scava tra le macerie, in Fanpage. URL consultadu su 3 trìulas 2022.
  130. (IT) Usa, Corte Suprema cancella diritto d’aborto, in Fanpage. URL consultadu su 3 trìulas 2022.
  131. (EN) Ukraine war: UK joins ban on imports of Russian gold, in BBC News, 26 làmpadas 2022. URL consultadu su 3 trìulas 2022.
  132. (EN) Iran applies to join BRICS group of emerging countries, in www.aljazeera.com. URL consultadu su 3 trìulas 2022.
  133. (IT) La Scozia annuncia un nuovo referendum sull'indipendenza, in euronews, 28 làmpadas 2022. URL consultadu su 3 trìulas 2022.
  134. (IT) Finlandia e Svezia nella Nato, la decisione al summit di Madrid, in euronews, 29 làmpadas 2022. URL consultadu su 3 trìulas 2022.
  135. (EN) NATO, NATO Summit - Madrid, Spain - 28, 29 and 30 June 2022, in NATO. URL consultadu su 3 trìulas 2022.
  136. (IT) Aleksandar Brezar, Laure e Aline, tra le prime omosessuali a sposarsi in Svizzera, in euronews, 1º trìulas 2022. URL consultadu su 1º austu 2022.
  137. (IT) Shinzo Abe, l'assassino voleva vendicare la madre, ridotta sul lastrico da una setta religiosa, in la Repubblica, 9 trìulas 2022. URL consultadu su 1º austu 2022.
  138. (ES) Conagua declara el comienzo de una emergencia por sequía en más de la mitad de México, in N+, 13 trìulas 2022. URL consultadu su 1º austu 2022.
  139. (ES) Redacción, Un argentino murió en Bolivia luego de que le negaran atención médica, in Diario Río Negro | Periodismo en la Patagonia, 12 trìulas 2022. URL consultadu su 1º austu 2022.
  140. (EN) The Hindu Bureau, 2022 Indian presidential election result | Updates, in The Hindu, 21 trìulas 2022. URL consultadu su 1º austu 2022.
  141. (IT) Vaiolo delle scimmie, l’Organizzazione mondiale della Sanità dichiara l’emergenza internazionale, in Fanpage. URL consultadu su 1º austu 2022.
  142. (EN) Japan's Sakurajima volcano erupts, prompting officials to issue highest alert, in MSN. URL consultadu su 1º austu 2022.
  143. (EN) China-Taiwan: China restarts drills as Pelosi vows Taiwan won't be isolated, in BBC News. URL consultadu su 4 cabudanni 2022.
  144. (EN) US watching Chinese operations ‘very closely’ – as it happened, in the Guardian, 5 austu 2022. URL consultadu su 4 cabudanni 2022.
  145. (EN) Reuters, Peru PM resigns as investigations target President Castillo, in Reuters, 3 austu 2022. URL consultadu su 4 cabudanni 2022.
  146. (EN) Israel-Gaza: Ceasefire holds overnight after days of violence, in BBC News, 8 austu 2022. URL consultadu su 4 cabudanni 2022.
  147. (EN) Gaza: Palestinian militant killed as Israel strikes after threats, in BBC News, 5 austu 2022. URL consultadu su 4 cabudanni 2022.
  148. (ES) Decenas de heridos tras incendio en un depósito de combustible en Cuba, in France 24, 7 austu 2022. URL consultadu su 4 cabudanni 2022.
  149. (ES) El País, El incendio en los depósitos de combustible de Cuba, en imágenes, in El País, 7 austu 2022. URL consultadu su 4 cabudanni 2022.
  150. (EN) Maxwell Wasike, IEBC officially gazettes William Ruto as the President-Elect, in KBC, 16 austu 2022. URL consultadu su 4 cabudanni 2022.
  151. (EN) Ruto Declared Kenya President-Elect as Officials Dispute Outcome, in Bloomberg.com, 15 austu 2022. URL consultadu su 4 cabudanni 2022.
  152. (EN) Ryan Fahey, Mass brawl erupts after Kenyan election as tortured body found amid protests, in mirror, 16 austu 2022. URL consultadu su 4 cabudanni 2022.
  153. (EN) Turkey, Israel to restore full diplomatic relations, in www.aljazeera.com. URL consultadu su 4 cabudanni 2022.
  154. (ES) Detectan por primera vez viruela del mono, Covid-19 y VIH al mismo tiempo en paciente italiano, in El Universal, 24 austu 2022. URL consultadu su 4 cabudanni 2022.
  155. (EN) Catarina Demony, Tim Cocks e Catarina Demony, NEWSMAKER Joao Lourenco, who surprised Angola with corruption crackdown, gets 2nd term, in Reuters, 29 austu 2022. URL consultadu su 4 cabudanni 2022.
  156. (EN) Pakistan floods: Appeals for aid as 119 more die in a day, in BBC News, 28 austu 2022. URL consultadu su 4 cabudanni 2022.
  157. (EN) Pakistan declares floods a ‘climate catastrophe’ as death toll tops 1,000, in the Guardian, 28 austu 2022. URL consultadu su 4 cabudanni 2022.
  158. (ES) La Corte Superior de San Cristóbal y Nieves despenaliza las relaciones homosexuales, in dosmanzanas - La web de noticias LGTB. URL consultadu su 4 cabudanni 2022.
  159. (EN) Reuters, Myanmar's Suu Kyi gets jail with hard labour for election fraud, in Reuters, 2 cabudanni 2022. URL consultadu su 3 santugaine 2022.
  160. (ES) SERVEL - Elecciones, in www.servelelecciones.cl. URL consultadu su 5 cabudanni 2022 (archiviadu dae s'url originale su 23 santandria 2021).
  161. (ES) Carlos Reyes P, Plebiscito: Chile rechaza propuesta de nueva Constitución con histórica participación de más de 12 millones de personas, in La Tercera, 5 cabudanni 2022. URL consultadu su 5 cabudanni 2022.
  162. (ES) Rescatistas inician labores de rescate tras terremoto en Sichuan, in Independent Español, 6 cabudanni 2022. URL consultadu su 3 santugaine 2022.
  163. (ES) Liz Truss asume oficialmente como primera ministra del Reino Unido, mientras Boris Johnson se despide del cargo meses después de renunciar, in CNN, 6 cabudanni 2022. URL consultadu su 5 santugaine 2022.
  164. (ES) Por: Alej, ro González Twitter Agonzalezcorrea, Contraofensiva ucraniana hace retroceder a tropas rusas cerca de Járkov, in La Opinión, 7 maju 2022. URL consultadu su 5 santugaine 2022.
  165. (IT) L'Albania rompe le relazioni diplomatiche con l'Iran, dopo un cyberattacco, in www.ilfoglio.it. URL consultadu su 5 santugaine 2022.
  166. (IT) Carlo III proclamato Re, in Adnkronos, 10 cabudanni 2022. URL consultadu su 15 santugaine 2022.
  167. (IT) Adnkronos, Elezioni Svezia 2022, vince destra: premier Andersson si dimette, in Adnkronos, 14 cabudanni 2022. URL consultadu su 15 santugaine 2022.
  168. (EN) Staff and agencies, Kazakhstan to change name of capital from Nur-sultan back to Astana, in the Guardian, 14 cabudanni 2022. URL consultadu su 15 santugaine 2022.
  169. (EN) The Iranian Protests Have Shaken the Theocracy, in Time. URL consultadu su 2 santandria 2022.
  170. (ES) NOTICIAS EL COMERCIO PERÚ, Terremoto en Taiwán de magnitud 6,9 deja al menos 1 muerto, derriba edificios y destruye carreteras, levantan alerta de tsunami | Taitung | Yuli | FOTOS | VIDEOS | | MUNDO, in El Comercio Perú, 19 cabudanni 2022. URL consultadu su 15 santugaine 2022.
  171. (IT) Di Eva Luna Mascolino, Altri tre anni di carcere per Aung San Suu Kyi, saranno venti in tutto, in Harper's BAZAAR, 30 cabudanni 2022. URL consultadu su 4 santandria 2022.
  172. (ID) C. N. N. Indonesia, Fakta-Fakta Tragedi Kanjuruhan Tewaskan 125 Orang, Ratusan Terluka, in nasional. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  173. (ID) Mulia Budi, Update Data Korban Tragedi Kanjuruhan: 131 Orang Meninggal, 547 Luka, in detiknews. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  174. (ES) Tragedia en el estadio: al menos 125 muertos entre disturbios tras un partido de fútbol en Indonesia (VIDEOS, FOTOS), in RT en Español. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  175. (IT) Alle elezioni in Lettonia ha vinto il centrodestra, in Il Post, 2 santugaine 2022. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  176. (IT) Risultati elezioni Brasile 2022: vince Lula ma Bolsonaro potrebbe fare ricorso, in Money.it, 31 santugaine 2022. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  177. (IT) La Corea del Nord lancia missile sul Giappone: allarme aereo su Tokyo. Usa: “Grave minaccia”. L’Ue: “Aggressione ingiustificata”, in La Stampa, 4 santugaine 2022. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  178. (ES) 4 de Octubre de 2022, Tras la provocación de Corea del Norte, Estados Unidos y Corea del Sur lanzaron cuatro misiles al mar del Este, in infobae. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  179. (ES) Corea del Norte lanza más misiles a medida que aumentan las tensiones en la península, in CNN, 5 santugaine 2022. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  180. (ES) El último y más avanzado portaaviones de la Marina de EE.UU. parte a su primera operación, in CNN, 5 santugaine 2022. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  181. (ES) EE.UU. advierte a Corea del Norte que podría aumentar "las medidas de respuesta" si continúa con el lanzamiento de misiles, in CNN, 5 santugaine 2022. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  182. (ES) David Marcial Pérez, Un grupo de sicarios toma un ayuntamiento de Guerrero y asesina al alcalde y a otras 19 personas, in El País México, 5 santugaine 2022. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  183. (EN) Sam Meredith, OPEC+ to cut oil production by 2 million barrels per day to shore up prices, defying U.S. pressure, in CNBC. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  184. (EN) At least 31 killed in mass shooting at Thailand nursery - BBC News, in web.archive.org, 6 santugaine 2022. URL consultadu su 1º santandria 2022 (archiviadu dae s'url originale su 6 santugaine 2022).
  185. (IT) 110 studenti delle scuole superiori del Chiapas, in Messico, curati dopo un’intossicazione da cocaina, in MSN. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  186. (EN) Ukraine war latest: Crimea bridge partly reopens after huge blast, Russia says, in BBC News. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  187. (EN) Shock and horror after Russia's wave of strikes across Ukraine, in BBC News, 10 santugaine 2022. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  188. (ES) Santiago Martin Martinez, La Asamblea General de la ONU condena los referendos ilegales, in euronews, 13 santugaine 2022. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  189. (IT) Aung San Suu Kyi condannata ad altri 3 anni di carcere per corruzione: pena estesa a 26 anni, in Fanpage. URL consultadu su 4 santandria 2022.
  190. (IT) La premier Uk Liz Truss si è dimessa dopo 44 giorni: i motivi e cosa succede al governo, in Fanpage. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  191. (ES) Quién es Rishi Sunak, el nuevo primer ministro de Reino Unido, in BBC News Mundo. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  192. (ES) Tamaulipas completa el arcoíris: matrimonio igualitario ya es legal en todo México, in El Financiero. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  193. (EN) Brian Ellsworth e Lisandra Paraguassu, Lula narrowly defeats Bolsonaro to win Brazil presidency again, in Reuters, 31 santugaine 2022. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  194. (EN) As it happened: India bridge collapse tragedy, in BBC News. URL consultadu su 1º santandria 2022.
  195. (EN) Michael Bachner, With 86% of votes tallied, Netanyahu headed for decisive comeback victory, in www.timesofisrael.com. URL consultadu su 24 santandria 2022.
  196. (IT) Kim Jong-un provoca Usa e Seul e lancia 23 missili nel mar del Giappone: “Mai così vicini alle coste della Corea del Sud”, in La Stampa, 2 santandria 2022. URL consultadu su 24 santandria 2022.
  197. (ES) Accidente aéreo en el lago Victoria en Tanzania deja varios muertos, in prensalibre.com. URL consultadu su 24 santandria 2022.
  198. (EN) Gloria Dickie, COP27: World on track to increase emissions 10.6% by 2030 - UN report, in Reuters, 26 santugaine 2022. URL consultadu su 24 santandria 2022.
  199. (EN) Lisa Friedman, What Is COP27? And Other Questions About the Big U.N. Climate Summit, in The New York Times, 11 santandria 2022. URL consultadu su 24 santandria 2022.
  200. (EN) Richard Cowan, Republicans win U.S. House majority, setting stage for divided government, in Reuters, 17 santandria 2022. URL consultadu su 25 santandria 2022.
  201. (EN) Democrats keep Senate majority as GOP push falters in Nevada, in AP NEWS, 13 santandria 2022. URL consultadu su 25 santandria 2022.
  202. (EN) Ukraine war latest: Zelensky says Kherson is 'ours' after Russian retreat, in BBC News. URL consultadu su 19 nadale 2022.
  203. (EN) Amy Woodyatt,Kathleen Magramo, Andrew Raine, Adrienne Vogt e Matt Meyer, November 11, 2022 Russia-Ukraine news, in CNN, 11 santandria 2022. URL consultadu su 19 nadale 2022.
  204. (EN) 8 Billion: A World of Infinite Possibilities, in 8 Billion. URL consultadu su 19 nadale 2022.
  205. (EN) India to host G20 Summit in 2023, year after 2022 meeting in Indonesia: Grouping's declaration-World News , Firstpost, in Firstpost, 23 santandria 2020. URL consultadu su 19 nadale 2022.
  206. (EN) Max Hunder e Jonathan Landay, Ukraine says half its energy system crippled by Russian attacks, Kyiv could 'shutdown', in Reuters, 18 santandria 2022. URL consultadu su 19 nadale 2022.
  207. (EN) Nasa's Artemis Moon rocket lifts off Earth, in BBC News, 16 santandria 2022. URL consultadu su 19 nadale 2022.
  208. (EN) Nasa Artemis 1 launch: rocket lifts off on moon mission – as it happened, in the Guardian, 16 santandria 2022. URL consultadu su 19 nadale 2022.
  209. (EN) Heather Chen,Alex Stambaugh, Malaysia faces hung parliament for first time in history, in CNN, 20 santandria 2022. URL consultadu su 19 nadale 2022.
  210. (ES) Terremoto en Indonesia: sube el número de muertos a 268 y hay decenas de desaparecidos, in BBC News Mundo. URL consultadu su 20 nadale 2022.
  211. (IT) 26mila nuovi casi locali, in Cina il Covid torna a far paura, in Il Sole 24 ORE, 21 santandria 2022. URL consultadu su 20 nadale 2022.
  212. (EN) National Ignition Facility achieves fusion ignition, in www.llnl.gov. URL consultadu su 20 nadale 2022.
  213. (EN) China abandons key parts of zero-Covid strategy after protests, in news.yahoo.com. URL consultadu su 20 nadale 2022.
  214. (ES) Boric modifica agenda y sobrevuela Quilpué para monitorear daños que dejan incendios forestales, in www.biobiochile.cl. URL consultadu su 27 nadale 2022.
  215. (IT) Sky TG24, Esplosione acquario Aquadom a Berlino, le foto prima e dopo, in tg24.sky.it. URL consultadu su 27 nadale 2022.
  216. (EN) Laura Paddison, More than 190 countries sign landmark agreement to halt the biodiversity crisis, in CNN, 19 nadale 2022. URL consultadu su 27 nadale 2022.
  217. (EN) opinion contributor Tierra Curry, COP15 biodiversity summit: Paving the road to extinction with good intentions, in The Hill, 24 nadale 2022. URL consultadu su 27 nadale 2022.
  218. (EN) Irmgard Furchner: Nazi typist guilty of complicity in 10,500 murders, in BBC News, 20 nadale 2022. URL consultadu su 2 ghennàrgiu 2023.
  219. (EN) Aya Elamroussi,Jennifer Gray, A 'once in a generation' winter storm will impact nearly every state and cripple Christmas travel, in CNN, 21 nadale 2022. URL consultadu su 2 ghennàrgiu 2023.
  220. (EN) Marie Solis, The Week in Business: Southwest’s Holiday Meltdown, in The New York Times, 1º ghennàrgiu 2023. URL consultadu su 2 ghennàrgiu 2023.
  221. (IT) Sky TG24, Spari a Parigi, almeno tre morti e diversi feriti. Grave l'aggressore, in tg24.sky.it. URL consultadu su 4 ghennàrgiu 2023.
  222. (IT) Le Isole Fiji hanno cambiato primo ministro dopo 15 anni, in Il Post, 25 nadale 2022. URL consultadu su 4 ghennàrgiu 2023.
  223. (ES) Inma Bonet Bailén, Tsunami de contagios de covid en China: “La situación es peor de lo que se cree, mucha gente está muriendo”, in El País, 28 nadale 2022. URL consultadu su 4 ghennàrgiu 2023.

 
Wikimedaglia
Custu est unu de sos artìculos de su mese, est a nàrrere unu de sos mègius artìculos creados e postos in sa pàgina printzipale dae sa comunidade, chi l'at isseberadu pro su mese de ghennàrgiu de su 2023

Candidados pro sos meses benidores

Totu sos artìculos de su mese